همکاری انبوه آنلاین: مدلی کارآمد برای حل مسائل بزرگ
بزرگترین پروژههای بشر را در نظر بگیرید (اهرام مصر، کانال پاناما، فرود انسان روی ماه)، در همهی این پروژهها شاید حداکثر ۱۰۰ هزار نفر با هم کار کردند؛ چراکه هماهنگ کردن و پرداخت پول به بیش از ۱۰۰ هزار نفر تقریباً کاری غیرممکن بود. اما اینترنت این وضعیت را تغییر داد. اکنون ما با پروژههای عظیمی در سطح اینترنت مواجه هستیم که ثمرهی همکاری ۱۰۰ها هزار یا شاید میلیونها نفر بوده است. ویکیها و دانشنامههای آنلاین مانند ویکیپدیا نمونهی بارز اینگونه همکاریها بودهاند.
اثرات همکاریهای انبوه را در سراسر دنیای وب و IT میتوانید مشاهده کنید، از نرمافزارهای متنبازی چون لینوکس، وردپرس و جوملا گرفته تا پلتفرمهای اجتماعی مانند یوتیوب، فیسبوک و لینکدین که محتوا را کاربران تولید میکنند و همچنین وبسایتهای جمعسپاری مانند Kickstarter و Indiegogo. در همهی این نمونهها این همکاری و مشارکت انبوهی از افراد است که ارزش خلق میکند.
نمونههای دیگری هم از همکاری انبوه آنلاین وجود دارند که شاید کمتر به آنها توجه کرده باشید و از شیوهی ارزشآفرینی آنها اطلاع داشته باشید.
تاکنون احتمالاً با تصویری از حروف و اعداد که عمداً کج و ناواضح رسم شدهاند در وبگاههای مختلف برخورد کردهاید و از شما خواسته شده تا آنرا به شکل صحیح بخوانید و بادقت در یک جعبهی متن وارد کنید. اگر چنین است شما با یک کپچا سر و کار داشتهاید. سامانهای امنیتی که برای جلوگیری از برخی حملههای خرابکارانهی رباتهای اینترنتی بهکار میرود. اما هر کپچایی که وارد میکنیم در حدود ۱۰ ثانیه از وقت ما را تلف میکند و با در نظر گرفتن اینکه روزانه ۲۰۰ میلیون کپچا وارد میشود یعنی روزانه حدود ۵۰۰ هزار ساعت از وقت بشر با این کار تلف میشود؛ اما سیستم جایگزین reCAPTCHA سعی کرد این وضعیت را تغییر دهد. اگر تاکنون به نوشتههای مربوط به این سیستم جایگزین برخورده کرده باشید مشاهده خواهید کرد که کلمات بسیار شبیه واژههای اسکنشده کتابها یا نوشتههای روی معابر خیابانها هستند. درواقع از آنجایی که هنوز فناوری OCR (تشخیص خودکار متون) دقت کافی را ندارد و ماشین نمیتواند برخی واژهها را بهخصوص در متون قدیمی درست بخواند، سیستم reCAPTCHA سعی کرده است از وقتهای تلفشده افراد هنگام وارد کردن کپچاها برای حل این مشکل و دیجیتالی کردن نوشتهها بهره ببرد. هرباری که شما یک reCAPTCHA را وارد میکنید شما به اندازهی یک واژه به دیجیتالی کردن کتابها یا بهبود دقت نقشههای گوگل (پروژهی Google Streetview) کمک میکنید.
داستان به همینجا ختم نمیشود، یکی از توسعهدهندگان reCAPTCHA، لوییس فون آن، در یکی از پروژههای بعدی خود سعی کرد راهکاری را پیدا کند تا با کمک ۱۰۰ میلیون نفر محتوای وب را به رایگان به همه زبانهای عمدهی دنیا ترجمه کند. بخش عمدهای از محتوای وب به زبان انگلیسی است و یا صرفاً به یک زبان است و برای بسیاری از افراد که توانایی درک زبان متن را ندارند ممکن است قابلاستفاده نباشد. از طرف دیگر هم ترجمهی ماشینی هنوز ۱۵ تا ۲۰ سال دیگر زمان نیاز دارد تا بتواند به دقت قابلقبولی برسد. راهکار فون آن خلق پلتفرمی شد به نام دولینگو (Duolingo). دولینگو یک پلتفرم آموزش زبان با بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر از سراسر جهان است که بالای ۴۰ کورس آموزشی زبان را برای ۲۳ زبان و برای پلتفرمهای وب، iOS، اندروید و ویندوزفون ارائه میدهد.
دولینگو با ایجاد یک محیط کاملاً خیرهکننده و تعاملی و به چالش کشیدن شما به طور باورنکردنیای باعث یادگیری شما شده به طوری که شما بعد از چند دقیقه دل کندن از این سایت و برنامه را تقریباً غیر ممکن میبینید. نکتهی جالبتر این است که دولینگو عاری از تبلیغات است و از کاربران یادگیری زبان هزینهای دریافت نمیکند! درعوض برای درآمدزایی از یک مدل کسبوکار همکاری انبوه (جمعسپاری) استفاده میکند که در آن از افراد دعوت میشود محتوایی را ترجمه و به ترجمهها امتیاز دهند. محتوا متعلق به سازمانهایی است که به دولینگو برای ترجمهشان پول پرداخت میکنند. برای مشخص شدن ابعاد مالی و کمی این کار برای مثال ترجمهی تمام ویکیپدیا از انگلیسی به اسپانیایی به روش معمول – صرفنظر از زمان موردنیاز – حداقل حدود ۵۰ میلیون دلار هزینه (با در نظر گرفتن کمترین دستمزد برای مترجمان) خواهد داشت اما دولینگو میتواند با ۱۰۰ هزار کاربر فعال در عرض ۵ هفته این کار را انجام دهد و اگر این تعداد به ۱ میلیون کاربر فعال برسد ترجمهی ویکیپدیا از انگلیسی به اسپانیایی در عرض ۸۰ ساعت انجام میشود!
همکاری انبوه میتواند کارایی بسیاری در حوزهی آموزش داشته باشد و مدل کسبوکار جدیدی را در این حوزه شکل دهد و اینترنت این امکان را فراهم کرده است. افراد میتوانند به جای پرداخت هزینه پولی، درواقع زمان خود را در اختیار قرار دهند (زمانی که در هر صورت لازم بود برای آموزش صرف شود) و با انجام دادن یاد بگیرند (learning by doing)؛ حتی پلتفرمی هم در حوزهی آموزش کدنویسی وجود دارد به اسم Codeacdemy که به صورت آنلاین و تعاملی کورسهای رایگان آموزش کدنویسی برای زبانهای مختلف PHP، JavaScript، HTML، CSS ارائه میدهد. این پلتفرم تا ژانویه ۲۰۱۴ بیش از ۲۴ میلیون کاربر را جذب خود کرده است که بیش از ۱۰۰ میلیون تمرین کدنویسی را انجام دادهاند. در حال حاضر Codeacademy با حمایت سرمایهگذارانی چون Collaborative Fund، Index Venture و Thrive Capital به فعالیت خود ادامه میدهد، اما بعید نیست که در آیندهای نزدیک این شرکت با شکستن پروژههای بزرگ برنامهنویسی به ماژولهای کوچک و تبدیل آنها به مسائلی واقعی که کاربران آنها را حل میکنند، از پلتفرم خود برای اجرای پروژههایی عظیم در حوزهی برنامهنویسی یا حداقل عیبیابی آنها در زمانی کوتاه بهره ببرد.
همکاری انبوه مبنای یک مدل کسبوکار است که میتواند بسیاری از حوزههای زندگی بشر را متحول کند از جمله حوزههایی که تا اینجا ذکر شد تا ایدهپردازی و کشف راهکارهایی برای مشکلات بزرگ بشر (وبسایت Innocentive مثالی در این زمینه است). حتی با این مدل افراد میتوانند با انجام بازیهای آنلاین به حل مسائل جدی کمک کنند (در هر روز بشر حدود ۳ میلیارد ساعت را صرف بازیهای آنلاین میکند)؛ بهعنوان مثال شما با انجام بازی Planet Hunters (بخشی از پروژهی Zooniverse) میتوانید به کشف سیارههای جهان کمک کنید. آیا شما تا کنون هم نمونههای جالب دیگری از کاربرد همکاری انبوه مواجه شدهاید؟