در قطار جاودانگی

طراح پوستر تبلیغاتی سعی کرده فضای کلی فیلم را با به تصویر کشیدن قطاری برای مخاطبان تداعی کند. قطار المان اصلی پوستر تبلیغاتی فیلم جاودانگی است. طرح فارسی و انگلیسی پوستر فیلم «جاودانگی» چندی است اکران شده و به خاطر شکل و شمایل متفاوتی که به نسبت مابقی پوسترهای فیلم‌های دیگر دارد، مورد استقبال رسانه‌های مختلف قرار گرفته است.

در این پوستر طراح به استفاده از تصاویر هنرپیشگان بسنده نکرده و از المان‌های متفاوت دیگری برای رساندن پیامش به مخاطبان بهره‌برداری کرده است؛ المان‌هایی که با فضای کلی فیلم هماهنگی خاصی دارد. برای بررسی پوستر تبلیغاتی فیلم «جاودانگی» به‌خصوص طرح فارسی آن گفت‌وگویی با علی جمشیدی مدیر استودیو خلاق توک و علیرضا نصرتی طراح پوستر تبلیغاتی فیلم جاودانگی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

پوستر فیلم حاصل یکى از بهترین روبه‌رویى‌هاست

علی جمشیدی، مدیر استودیو خلاق توک صحبت‌های خود را با جمله‌ای از فریدون مشیری آغاز می‌کند: «اهمیت و ارج زندگى در همین موقت بودن آن است، جاودانگى خودت را در جاى دیگرى نشان بده… آنجا انسانیت است…» و درباره پوستر تبلیغاتی فیلم جاودانگی می‌گوید: به‌عنوان کسى که در یکى دو سال گذشته تعداد قابل توجهى پوستر طراحى شده فیلم در کارنامه خود دارد، کاملا بر تفاوت امر روبه‌رویی طراح برجسته با سفارش‌دهنده صاحب بینش که عموما در این کارها تهیه کننده فیلم است واقفم.

پوستر فیلم جاودانگى حاصل یکى از بهترین این روبه‌رویى هاست. در اکثر موارد پس از انجام پروسه تولید و ضبط فیلم، طراح دعوت به همکارى می‌شود و اشتباه اصلى در همین جاست. طراح یا مدیر هنرى تبلیغات فیلم، همانند سایر اعضا باید در پروسه تولید حضور داشته باشد. . . اینکه چرا تهیه کنندگان عموما پس از پایان مراحل تولید تازه سراغ تبلیغات می‌روند را فقط می‌توان محصول ضعف برنامه‌ریزى دانست.

عکاسان سینمایى و پشت صحنه در بهترین حالت عکس‌های فوق‌العاده‌ای از فیلم می‌گیرند و چند عدد سی دى حاوى این عکس‌ها را در اختیار طراح پوستر فیلم قرار می‌دهند. این فقط بخشی از ماجرای طراحی پوستر فیلم است و بخش دیگر به دیدگاه تهیه‌کننده فیلم باز می‌گردد.

عموما تهیه کننده اصرار دارد که هنرپیشه‌هاى اصلى که براى گردآورى آنها خرج بالایی متحمل شده باید در پوستر حضور داشته باشند، حال آنکه در اکثر مواقع بازیگران فیلم در یک عکس حضور ندارند و تصاویر با وضعیت‌هاى نورى متفاوت و پزهایى مختلف در اختیار طراح قرار می‌گیرد.

طراحان باید ساعت‌ها با تکنیک مونتاژ یا تعویض سر و کله تصاویر بازیگران به تصویر مطلوبی دست پیدا کنند که نتیجه کار معمولا تصویری دستمالى شده است. حال در این میان اگر پوستری متفاوت از فیلمی مشاهده شد باید شانه طراح آن را بوسید.

پوستر در مقام فروش نیز چشمگیر است 

جمشیدی می‌گوید: من زخم سفارش‌دهنده بد و محبت سفارش‌دهنده خوب را در سینه دارم و می‌دانم که جاودانگى بهترین سفارش‌دهنده را داشته است. طراح برای طراحی این پوستر خود را سوار بر قطار جاودانگى کرده و این ترکیب بندى زیبا را خلق کرده است. در مقام فروش نیز این پوستر چشمگیر است و نخستین رسالتى که بر دوش یک پوستر تبلیغاتى فیلم است به خوبی به جا آورده‌است.

از سوى دیگر طراح که کارنامه درخشانى در این وادى دارد با حوصله مدیریت هنرى را به عهده گرفته و حاصلی متفاوت را در این حوزه ارائه داده‌است، البته اگر تیم طراحی حرفه‌ای باشند، چیزى غیر‌از این هم از یک تیم خوب انتظار نمی‌رود.

جمشیدی می‌گوید: در این باره بهتر است که سایر تهیه‌کنندگان نیز به عوض اینکه در روزهاى نزدیک به اکران فیلم براى دریافت آرت‌ورک خود دست و پا بزنند، طراح را در مسیر تولید با خود هم تیم کنند و لباس را طراح بر تن فیلم بپوشاند. بهترین شاهکارهای سینمایی هم بدون داشتن لباس مناسب، متضرر شده و بنجل به نظر می‌رسند.

تصویرسازی صحیح فیلم

جمشیدی درباره نحوه اجرای پوستر فیلم جاودانگی می‌گوید: تصویرسازى این فیلم صحیح انجام شده و طراح تمامی نکات را رعایت کرده‌است. تنها نکته ریز این است که شاید عکاسى هنرپیشگان اصلى باید اندکى در موقعیت بهتر اتفاق می‌افتاد، این همان نکته‌ای ‌است که قبلا نیز به آن اشاره کردم. بارها پیش آمده که طراحان به منظور طراحی پوستر درخواست یک عکاسی استیج فوتوگرافى با چیدمان و فضاسازی و لباس‌هاى به‌خصوص کرده‌اند.

درخواستی که معمولا با پاسخ اینکه فیلمبرداری تمام شده و بازیگران هر کدام با گریم متفاوت سر کاردیگری هستند، مواجه شده است. این یعنى مرگ یک ایده که می‌توانست به یک شاهکار منجر شود. علاوه برتمامی این موارد، طراحان پوستر فیلم‌ها عموما با تماس‌های مکرر و استرس‌های سفارش‌دهنده و سایر عواملی که ناگهان از غیب برای ارائه نظراتی کاملا مغایر با اصول معمول بصری پدیدار می‌شود، مواجه است.

قدرت بالای ویژوال پوستر

جمشیدی درباره طراحی نام فیلم و به‌کارگیری فونت فارسی در پوستر می‌گوید: این پوستر از طرحی کنترل شده و جذاب برخوردار است و می‌توان از آن به‌عنوان نمونه خوبی در میان آثار این حوزه یاد کرد. طراح در این پوستر سعی کرده از کانسپت مجزایی برای طراحی عنوان فیلم استفاده کند. اما قدرت بالای ویژوال طرح مانع از دیده شدن این کانسپت مجزا شده است.

درنتیجه طراح می‌توانست از تایپوگرافی فارسی ساده و قوی‌تری برای نام فیلم استفاده کند تا در پوستر بهتر دیده شود. قدرت ویژوال مانع از دیده شدن سایر نوشتار به‌کارگرفته در طرح نیز شده است و همین عامل باعث شده طرح از پراکندگی درست نوشتاری برخوردار نباشد. البته این مشکل به فرم فونت فارسی برمی‌گردد.

مشکل به‌کارگیری فونت فارسی در طرح‌ها همیشه بوده و هست. فونت‌های فارسی در مقایسه با قدرت فونت انگلیسی بسیار بی‌جان هستند و طراح این پوستر نیز مطمئنا با این مشکل مواجه بوده و تمام تلاش خود را برای به‌کارگیری درست فونت فارسی به‌کار گرفته ولی این تلاش به دلایلی که عنوان کردم آنچنان به چشم نیامده‌ است.

طراحی پوستری متفاوت برای فیلم

علیرضا نصرتی، طراح پوستر فیلم «جاودانگی» درباره آن می‌گوید: بهترین قسمت این پروژه، کارکردن با مهدی فرد قادری کارگردان جوانی بود که دقیقا می‌دانست چه می‌خواهد، او دوست داشت پوستری متفاوت برای فیلمش طراحی شود. جاودانگی، یک فیلم پلان‌سکانس۲۴۰ دقیقه‌ای است که تمام ماجراهای آن در یک قطار رخ می‌دهد، برای همین سعی کردیم که قطار نه به‌عنوان یک لوکیشن، بلکه به‌عنوان شخصیت اصلی فیلم، در پوستر حضور داشته باشد.

علاوه براین با توجه به ساختار پیچیده و لابیرنتی فیلم، به این نتیجه رسیدیم که در هم تنیدگی زمان و مکان را در پوستر به نمایش بگذاریم تا با داستان فیلم همخوانی داشته باشد، چرا که در فیلم، زمان گذشته، حال و آینده همزمان جریان دارند. با این دلایلی که عرض کردم، بعد از تست کردن ایده‌های متفاوت، به این نتیجه رسیدیم که سراغ استفاده از علامت بی‌نهایت برویم تا مفهوم جاودانگی را به ذهن مخاطب وارد کنیم.

در پوستر فرم قطار به شکل علامت بی‌نهایت درآمد

نصرتی درباره تکنیک به‌کاررفته در طراحی می‌گوید: کلمه جاودانگی علاوه بر اینکه اسم فیلم است، چندین بار هم در دیالوگ بازیگران تکرار می‌شود. همچنین در این پوستر فرم قطار را به شکل علامت بی‌نهایت درآوردیم، سپس آن‌را مثل یک نوار موبیوس چرخاندیم تا بار معنایی آن بیشتر شود تا از نظر بصری جذابیت بیشتری پیدا کند.

برای هویت بصری پوستر و تکنیک اجرایی، راه‌های متفاوتی را بررسی کردیم تا در نهایت به این تکنیک رسیدیم، تلاش کردیم که از رنگ، فیلتر، بافت و جلوه‌های بصری کمتر استفاده کنیم تا پوستر شبیه پوسترهای فیلم‌های علمی – تخیلی نشود و بالاخره بعد از یافتن مناسب‌ترین تکنیک، حسن‌نوزادیان تصویرساز پوستر، فرم قطار را به بهترین شکل اجرا کرد.

به‌کارگیری فونت‌های مناسب برای طراحی

نصرتی درباره به‌کارگیری فونت‌های مناسب در طراحی پوستر می‌گوید: برای طراحی لوگوی فیلم هم از ایده پیچ‌خوردگی، به شکل ساده‌ای استفاده کردیم. در طرح انگلیسی، فونتی را به‌کار بردیم که هم با موضوع فیلم مرتبط بود و هم خیلی از آن استفاده نشده است. در لی اوت یا طرح فارسی با توجه به فرم پیچ خورده و سیال قطار، چیدمان و ترکیب‌بندی نوشته‌ها مشکل‌ساز بود و طرح را کمی دچار چالش کرد.

علاوه براین یکی از شعرهای خیام در این پوستر آمده است. شعری که در موسیقی فیلم نیز از آن استفاده شده است. شعر مورد نظر این است: چون نیست ز هر چه هست جز باد به دست. . . . . . چون هست به هرچه هست نقصان و شکست. . . . . . انگار که هرچه هست در عالم نیست. . . . . پندار که هرچه نیست در عالم هست.

ارتباط با نویسنده: nargesfaraji1389@yahoo.com