۷ قانون طلایی کاربردپذیری در تجارت الکترونیک (قسمت اول)
تجربه کاربری، احساسات کاربر هنگام برخورد با یک محصول، سرویس یا سیستم است. تجربه کاربری، جنبه های تجربی، موثر، معنادار و ارزشمند تعامل انسان و محصول را برجسته می‌کند و درک کاربر از جنبه‌های کاربردی سیستم مانند کاربردپذیری، سهولت استفاده و بهره‌وری را شامل می‌شود. این تجربه یک مفهوم ذهنی است؛ چرا که درباره درک و اندیشه شخصی کاربر با توجه به سیستم بوجود می‌آید. تجربه کاربری خوب، ابتدا باید نیازهای کاربر را بطور دقیق رفع کند، بدون آنکه مایه زحمت او شود. پس از آن، باید سادگی و ظرافت نیز در نظر گرفته شود تا کاربر از داشتن و استفاده از محصول یا سرویس لذت ببرد.
یکی از معیارهای سنجش کیفیت تجربه کاربری یک سیستم، میزان کاربردپذیری آن سیستم است. کاربردپذیری یک مفهوم کیفی است و به این مساله اشاره دارد که کارکرد با یک سیستم یا محصول تا چه میزان برای کاربر ساده است. کاربر در برخورد با سیستم چقدر راحت، سریع و موثر می‌تواند هدف خود را دنبال کند و کار خود را با رضایت و به سادگی به پایان برساند، همچنین امکانات سایت تا چه میزان نیازهای کاربر را پوشش داده است.
در صورتی که مشکلات کاربردپذیری رفع نشوند، منجر به ایجاد تجربه‌ای ناخوشایند برای کاربر حین استفاده از محصول خواهد شد. یکی از روش‌های شناسایی این مشکلات، تست کاربردپذیری است. شاید کنجکاو باشید که این تست به چه صورت انجام می‌شود. در پاسخ باید گفت که ابتدا از بین کاربران هدف سیستم، افرادی را انتخاب نموده و سپس از طریق سناریوهای طراحی شده از افراد خواسته می‌شود کارهایی را با سیستم انجام دهند. از طریق مشاهده نحوه کارکرد کاربران با سیستم و دریافت نظرات آنها می‌توان مشکلات و نقاط ضعف سیستم را تشخیص داده و تغییراتی را بر اساس آن برای دستیابی به تاثیرات مطلوب در سیستم اعمال کرد.
در این سری از پست‌ها، چند نمونه از نتایجی که از انجام تست کاربردپذیری روی وب سایت‌های فعال و شناخته شده ایران در فضای تجارت الکترونیک استخراج شده را با شما به اشتراک می گذارم.
۱. نسل آینده قادر به کار کردن با کیبورد نخواهد بود
نسل جدید معمولا استفاده از اینترنت را با گوشی هوشمند، تبلت و دستگاه‌هایی از این دست شروع می‌کنند؛ ابزارهایی که فاقد کیبورد (فیزیکی) هستند. بنابراین باید در نظر داشت که این افراد به سختی با کیبورد کار خواهند کرد. این نکته نشان می‌دهد که در طراحی‌های آینده، باید توجه بیشتری به ابزارهای هوشمند داشت و طراحی به شکلی صورت پذیرد که برای کاربران جدید نیز راحت و دلپذیر باشد.
بنابراین با در نظر گرفتن اینکه کار با کیبورد برای بسیاری از نوجوانان و برخی از کاربران موبایل و تبلت ساده نیست، می‌توان برای این نوع کاربران حین طراحی تمهیداتی در نظر گرفت تا تجربه بهتری در اختیار آنها قرار گیرد.
۲. محتوای بصری در تجارت الکترونیک حیاتی است
در حین اجرای تست‌های کاربردپذیری سرآوا، به این نتیجه رسیدیم که ارائه‌ی تصاویر واضح، گویا و واقع‌گرایانه و در نهایت زیبا برای محصولات، نقش مهمی در تجربه کاربر داشته و با رعایت آن می‌توان شاهد افزایش اعتماد، جلب توجه کاربران و در نتیجه افزایش فروش بود. ارائه اطلاعات کافی به کاربر از طریق تصویر کمک می‌کند تا کاربر بداند قرار است چه چیزی را از مأمور پست تحویل بگیرد، یا اطمینان حاصل کند آنچه که در آستانه خریدش است، دقیقا همان چیزیست که در صدد خرید آن بوده.
شرح تصویر: چالشی که فروشگاه‌های اینترنتی با آن مواجه هستند نبود امکان لمس محصول و بررسی کلیه جوانب آن است. در خرید اینترنتی، تنها راه ارتباط کاربر با محصولی که قصد خرید آن را دارد، تصویر و توضیحات آن است. در حالی که در فروشگاه‌های سطح شهر امکان لمس، تست و بررسی محصول از نزدیک وجود دارد, عکسی کوچک، تار و غیرواقعی از محصول او را مجاب به یک خرید میلیونی نخواهد کرد. کاربر توقع دارد چیزی را که قرار است بابتش هزینه بپردازد را، دست کم درست و واضح ببیند.
شرح تصویر: کاربر با دیدن عکس‌های مختلف و بزرگ در وبسایت دیجی‌کالا حس بهتری نسبت به انتخابش دارد.
به کاربر اجازه دهید تصاویر بزرگ و باکیفیتی از محصول ببیند؛ در صورت امکان اجازه بدهید روی تصویر بزرگنمایی (Zoom) کند. این قابلیت باعث می‌شود کاربر احساس کند که شما قابل اعتماد هستید، چون چیزی را در مورد ظاهر محصول از او پنهان نمی‌کنید .همچنین سعی کنید تعداد کافی عکس از محصول در دسترس کاربر قرار دهید. کاربر توقع دارد بیش از فقط یکی-دو تصویر از کالای مورد نظرش ببیند. بنابراین این امکان را مهیا کنید که شخص، آنچه قرار است بخرد را از زوایای مختلف مشاهده کند. اگر لازم است، شرایطی فراهم کنید که بتواند تصوری از اندازه واقعی محصول پیدا کند .
علاوه بر تصاویر تکی از محصول، عکس‌هایی را نیز در هنگام استفاده یا وقتی آن را در دست گرفته‌اید، ارائه دهید. این عکس‌ها حس استفاده از محصول را به کاربر انتقال می‌دهد.
در نمایش محصول دقیق باشید. اگر در تصاویر ارائه شده برای نمایش کارکرد محصول، آن را در کنار چیز دیگری قرار می‌دهید، کاربر را مطلع سازید که این دو کالا با هم به فروش نمی‌رسند، تا سوء تفاهمی برای خریدار به وجود نیاید .
جابجایی بین تصاویر را برای کاربر آسان کنید. استفاده از دکمه‌هایی در دو سوی چپ و راست عکس برای گشتن میان تصاویر روش مناسبی به شمار می‌رود. همچنین این امکان را فراهم کنید که کاربر بتواند با استفاده از کلیدهای جهت صفحه کلید هم بین تصاویر حرکت کند .
کاربران در خرید اینترنتی تا حد زیادی احساسی رفتار می‌کنند و غالباً از روی ظاهر و تصاویر تصمیم به خرید می‌گیرند. استفاده از عکس‌های زیبا و همگون با حال و هوای برند و وبسایت شما، حس اعتماد، هیجان و یک تجربه‌ی کاربری به‌یادماندنی برای کاربر شما خلق می‌کند .
اگر محصول رنگ بندی دارد، کاربر باید بتواند با انتخاب رنگ مورد علاقه، عکس‌های محصول در آن رنگ را ببیند. با این اوصاف، شاید وقتش رسیده که به فکر یک تیم عکاسی و یک مدیر هنری خبره باشید.
شرح تصویر: با انتخاب رنگ توسط کاربر، رنگ تصویر تغییر نمی‌کند.
یکی از نکات مهم و اساسی در طراحی سایت‌های تجارت الکترونیک، استفاده از تصاویر واضح، مرتبط و زیبا از محصولاتی است که در فروشگاه به فروش می‌رسند. رعایت این نکته به کاربران این اطمینان را می‌دهد که کالایی که قصد خریدش را دارند دقیقا همان چیزی است که می‌خواهند و از کیفیتی که مد نظر دارند برخوردار است. بعلاوه، رعایت این نکته حس بهتری را حین بازدید از سایت به کاربر القا می‌کند.
برخی از نکاتی که باید در سایت‌های تجارت الکترونیک رعایت شوند:
- تصاویر محصولات باید قابلیت بزرگنمایی داشته باشد.
- به تعداد کافی و از زوایای مختلف، عکس از محصول در اختیار کاربر قرار گیرد.
- عکس‌های محصولات بهتر است اختصاصی و دارای کیفیت بالا باشند.
- برای محصولاتی که سایز آنها اهمیت دارد، محصول را در کنار جسم دیگری قرار دهید تا کاربر بتواند تصور دقیقی از اندازه محصول داشته باشد.
- اگر محصول دارای رنگ‌بندی است، از تمام رنگ بند‌ی‌های محصول عکس قرار دهید.
- امکان جابجا شدن بین عکس‌های محصول را در نمایش‌های مختلف وب سایت و روی دستگاه‌های مختلف فراهم کنید.
۳. محتوای متنی باید با ذهنیت کاربران نزدیکی داشته باشد
درست است که استفاده از واژگان کاملاً پارسی می‌تواند نشان‌دهنده اهمیتی باشد که شما به این زبان می‌دهید، ولی باید به این نکته نیز توجه کنید که آیا کاربران و بازدیدکنندگان شما هم از این واژه‌ها استفاده می‌کنند یا خیر. در تست‌های کاربردپذیری به این نتیجه رسیدیم که وب‌سایت‌هایی که در آنها بیشتر از کلمات رایج بین کاربران استفاده شده بود با عناوین کامل، مرجع و قابل اعتماد توصیف شدند. در صورتی که در مقابل، سایر وب‌سایت‌ها دولتی یا وابسته تصور شدند.
بنابراین تلاش نمایید با استفاده از زبان نگارش گویا، واضح و متداول، اعتماد کاربر را جلب کنید؛ به شکلی که به سایت شما و مطالبش جذب شود و رویه جست‌وجو در سایت را ادامه دهد. همین نکته می‌تواند مقدمه خوبی برای خرید احتمالی کاربر از سایت شما باشد.
در نتیجه تحقیقی که تیم دیزاین و محصول سراوا روی وبسایت‌های تجارت الکترونیک فعال در ایران انجام داده، ۱۰۸ توصیه در زمینه کاربردپذیری در بخش‌های مختلف تعامل کاربر با وب سایت‌ها به دست آمده است. این توصیه‌ها مواردی نظیر صفحه اصلی یا خانه، صفحه محصول، فرم‌ها، فرآیندهای ثبت‌نام، فرآیند اضافه کردن محصول به سبد، سبد خرید و ارسال را پوشش می‌دهد. در این مقاله برخی از یافته‌های این تحقیق که کاندیدای حضور در متن اصلی گزارش کاربردپذیری نشدند ولی به نوبه خود از اهمیت بالایی برخوردار هستند با رعایت فرمت اصلی گزارش آورده شده است.
در این مطلب نیز تلاش شده با رعایت فرمت اصلی گزارش در هر بخش عنوان شود که کدامین قوانین کاربردپذیری نقض شده و اینکه چقدر بر میزان اتمام یک کار توسط کاربر تاثیر گذاشته است.
می توانید برای دریافت گزارش اصلی به لینک مراجعه کنید.
عضویت در خبرنامه