تبلیغات به روش شبکه‌های ماهواره در رسانه ملی
در حالی که تبلیغات انواع و اقسام کالاهای ماهواره‌ای، هویت و سبک زندگی مردم ما را تحت تاثیر خود قرار داده است، صدا و سیما هم با ادعای پرمخاطب‌ترین و اثرگذارترین رسانه کشور با پخش برخی از تبلیغات ماهواره‌ای در مسیر تغییر سبک زندگی مردم کشورمان به سمت و سوی مصرف‌گرایی پا گذاشته است.
ماجرای کرم حلزون را که یادتان هست. این نرم‌تن ابتدا سر و کله‌اش روی دیش‌های ماهواره پیدا شد اما نفهمیدیم چه شد که به یک باره سر از رسانه ملی درآورد. در نهایت پس از مدت‌ها کاسبی شرکت تولید‌کننده این کالای کاملا ایرانی که فقط یک شماره تلفن برای سفارش کالا داشت و بس، معلوم شد که این کرم نه خواص ادعا شده را داشته و نه مجوز وزارت بهداشت را!
دفتر کرم حلزون به‌ظاهر بسته شد اما حکایت تبلیغات اغواگر ماهواره‌ای و الگو‌برداری رسانه‌های داخلی از کالاهای تبلیغ شده در ماهواره، همچنان در برابر سلامت و سبک زندگی مردم صف‌آرایی می‌کند. در حالی که تبلیغات ماهواره‌ای را غیر‌مجاز و خلاف قانون می‌دانیم با تبعیت از قواعد شبکه های ماهواره ای قوانین را به راحتی زیر پا می‌گذاریم و ترسی هم از ضمانت اجرای قوانین موجود نداریم.
تبلیغات، متهم ردیف اول تنزل سبک زندگی
اگر قرار باشد سبک زندگی یا هویت اجتماعی یک ملت را تغییر داد، بهترین راهکار نفوذ در ساختار فکری و تغییر نگاه اعضای آن جامعه است و یکی از بهترین راهکارها برای تحقق این هدف، تبلیغات است.
تلویزیون، سینما و ماهواره به‌عنوان رسانه‌هایی پر مخاطب و با ضریب نفوذ بالا، بهترین ابزار برای تبلیغات مستقیم و غیرمستقیم هستند. به همین خاطر هم هست که در جامعه امروزی ما، فرهنگ مصرف به غالب‌ترین الگوی سبک زندگی تبدیل شده است. پس اگر بنا باشد برای تغییرات ناخوشایند نگاه‌ها و ارزش‌های زندگی جامعه ایرانی به دنبال مقصر بگردیم، تبلیغات نخستین عاملی است که در صف دلایل تغییر و تنزل سبک زندگی ما قرار می‌گیرد.
بدتر از همه اینکه اگر در گذشته نگران تبلیغات انواع و اقسام کالاهای عجیب و غریب و انواع داروهای چاقی و لاغری در شبکه‌های ماهواره‌ای بودیم، حالا پای برخی از این کالاهای تبلیغاتی به برنامه‌های پر بیننده رسانه ملی هم باز شده است.
رسانه ملی در جبهه ماهواره‌ها
با توجه به ضریب نفوذ ماهواره و کانال‌های فارسی‌زبان در کشور بدیهی است تعداد قابل ملاحظه‌ای از جمعیت کشور بیننده شبکه‌های ماهواره‌ای هستند. این شبکه‌ها اما بیشتر از آنکه برنامه‌ای برای پخش داشته باشند، محملی برای تبلیغات انواع و اقسام کالا هستند. در این بین اعتماد به نفس، سلامت، روحیه و به‌شکلی تمام زندگی شما به داشتن کالای مورد نظر گره می‌خورد.
براساس این تبلیغات اگر شما چند کیلو اضافه وزن داشته باشید یا کمی سرتان کم مو یا قدتان کوتاه باشد، دیگر اعتماد به نفس و زندگی در بطن جامعه برای شما معنایی نخواهد داشت زیرا دوستان و آشنایان و اطرافیان شما به آدمی چاق یا لاغر، کم‌مو یا کوتاه قد وقعی نمی‌نهند. اما نگران نباشید معجزه‌ای می‌تواند اعتماد به نفس را به شما بازگرداند و با رسیدن به قدی بلند، وزنی ایده‌آل یا موهایی زیبا، کلید موفقیت در دستان شما خواهد بود. رسیدن به این آرزوها هم چندان سخت نیست.
راهکار مناسب در این تبلیغات به شما معرفی می‌شود؛ قرص، شربت، کرم، کاشت مو، پاشنه نامرئی کفش یا کفش‌ها و دستگاه‌های لاغری، کوتاه‌ترین راه برای رسیدن به این آرزوها هستند. این تبلیغات اما برای کسانی که ماهواره ندارند هم کاملا آشناست زیرا مشابه برخی از این تبلیغات از رسانه‌های خودمان هم پخش می‌شود.
صف آرایی خوراکی‌های مضر
تبلیغات انواع و اقسام کالاها و صنایع غذایی و ظرف و ظروف خوراک‌پزی مدت‌ها بود که برنامه‌های آموزش پخت‌وپز را تسخیر کرده بودند. این روال اما رفته‌رفته به سایر برنامه‌های رسانه ملی هم رسوخ کرده است.
آشپزخانه یکی از برنامه‌های پر بیننده شبکه پنجم سیما به جای آموزش غذا، تمرکز خود را روی تبلیغات ظروف، ماکارونی، رب و محصولات غذایی آماده و نیمه آماده گذاشته است. البته گاهی وقت‌ها هم در کنار تمامی این تبلیغات شاهد آموزش غذاهای بومی و محلی هستیم، اما وزنه کالاهای تبلیغاتی و محصولات غذایی نیمه آماده آنقدر سنگین است که این آموزش‌ها در بین آن تبلیغات گم می‌شود.
پشت پرده تبلیغات رسانه‌های داخلی
کباب‌پز موتوری، ماهیتابه رژیمی، بخارشوی، داروهای چاقی و لاغری، مکمل‌های تقویت‌کننده، کیف جاکارتی و ده‌ها و صدها کالای مختلف که از رسانه‌های داخلی و ماهواره‌ای تبلیغ می‌شوند علاوه بر القای نیاز، برای جامعه خوراکی فرهنگی هم محسوب می‌شوند؛ در این بین طبقاتی از جامعه که توانایی پاسخگویی به این نیازهای جدید را ندارند یا باید آنها را سرکوب کنند یا برای رسیدن به آن تلاش بیشتری داشته باشند زیرا فضای جامعه در تندباد تغییر سبک زندگی به‌گونه‌ای تغییر یافته که افراد از روی داشتن یا نداشتن برخی از این کالاها مورد قضاوت قرار می‌گیرند.
اما یک مسیر سومی هم وجود دارد و آن شکل‌گیری احساس تبعیض و زمینه‌سازی برای رفتن از مسیرهای میان‌بر است که به شکل‌گیری سرطان اجتماعی فساد نیز منجر می‌شود. به همین خاطر هم هست که برخی معتقدند با تبلیغات می‌توان انسان سرگردان و تحت فشارهای اجتماعی را در مسیر مورد نظر به حرکت درآورد.
کارشناس حقوق
عضویت در خبرنامه