شتاب دهنده چیست؟

امروزه نقش شرکت های نوپا یا استارت آپ ها در توسعه اقتصاد دانش بنیان بر هیچ کـس پوشـیده نیسـت. صـاحبان ایده های جدید در ابتدای راه خود در راه اندازی کسب وکار جدید نیاز به حمایت های مـالی، آموزشـی، مشـاوره ای و غیره دارند. بر همین مبنا در دنیای امروز نقش شتاب دهنده ها پررنگ تر از پیش شده است.

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، شتاب دهنده ها شرکت هایی هستند که در ایده های جدید سرمایه گذاری می کنند. آنها به صاحبان ایده ها کمک می کنند تا بتوانند تعریفی صحیح و نمونه اولیه مناسبی از کالا یا خدماتی که قصد نوآوری در آن صنعت را دارند ارائه دهند.

آنها همچنین در تعیین هویت مشتریان هدف و تأمین منابع نظیر سرمایه و نیروی کار به صاحبان ایده ها یاری می رسانند. برنامه هایی که شتاب دهنده ها ارائه می دهند معمولا از لحاظ زمانی محدود هسـتند و در بیشتر مواقع این بازه زمانی حدود سه ماه است و سعی می کنند در این بازه زمانی با فراهم آوردن خـدمات آموزشـی، اندکی سرمایه و محل کار برای صاحبان ایده ها به آنها در رسیدن به هدف شان کمک کننـد.

به عبارت دیگر شتاب دهنده مجموعه ای است که با برگزاری دوره های فشـرده حمـایتی قصـد تسـریع موفقیـت و پیشرفت شرکت های نوپا را دارد. بسیاری از شرکت های تازه تأسیس، در مراحل اولیه رشد، به مشاوره مدیریتی، بازاریابی، مالی و فناورانه نیازمند هستند و هدف از برگزاری این دوره ها کمک همه جانبه به آنها است.

این پشتیبانی ها معمولا با در اختیار گذاشتن فضای کسب وکار اداری همراه است. عـلاوه بـر این، شـتابدهنـده بـا سرمایه گذاری اولیه در هریک از شرکت های تحت حمایت خود بخشی از سهام آتی آنها را از آن خود می کند. مجموعه سهام های آتی که شتابدهنده در قبال خدمات خود دریافت می کند منبع اصلی درآمدی آن خواهد بود.

ایده اصلی یک شتاب دهنده در تسریع فرآیندی است که در مراکز رشد رخ می دهد. شرکت ها در زمان های متفـاوت به یک مرکز رشد وارد می شوند و پس از مدتی، مدیران مراکز رشد به تصمیم گیری در مورد آنها می رسند. هدف یـک شتاب دهنده آن است که اولا مجموعه ای از شرکت های نوپا را مشابه یک دوره دانشگاهی، به صورت همزمان وارد یک دوره شتاب دهنده کنند و دوما با نقش کاتالیزوری، فرآیند موفقیت یا شکست آنها را در یک دوره سریع چندماهه ارزیابی کنند.

تاریخچه تشکیل شتاب دهنده‎ها

شتاب دهنده ها درسال ۲۰۰۵ میلادی در بریتانیا به وجود آمدند. Combinator Y اولین شتابدهنده ای بـود کـه در کمبریج انگلستان شروع به فعالیت کرد. بعد از این شرکت هـای TechStars، Seedcamp و Startupbootcamp بـه ترتیب در سال های ۲۰۰۶، ۲۰۰۷ و ۲۰۱۰ میلادی به عنوان شتاب دهنده فعالیت خود را آغاز کردند. امروز شتاب دهنده های زیادی در سراسر دنیا فعالیت می کنند.

دو جهت گیری اساسی وجه ممیزه یک دوره شتاب دهنده اسـت: ۱- مشـاوره و حمایـت فشـرده مـالی و فکـری از شرکت های عضو و ۲- انتظار متقابل توسعه سریع از آنها.

برای رسیدن به این هدف، سازوکارهایی لحاظ می شود. از میان متقاضیان زیاد برای عضویت در این دوره ها فقط تیم های برجسته کارآفرین پذیرفته می شوند.

شتاب دهنده ها از ابتدای کار یک شرکت نوپـا آن را تحـت پوشـش خـود در می آورنـد. ایـن مجموعـه ها در ابتـدا شرکت کنندگان را برای مدتی کوتاه مورد بررسی قرار می دهند و سپس ایـده های برگزیـده را از میـان آنهـا گلچـین می کنند.

پس از انتخاب تیم های برتر توسط شتاب دهنده، مبلغی (برای مثال در برخی شرکت ها ۲۰ میلیون تومان) در اختیـار شرکت های نوپا قرار می گیرد و تیم ها برای اثبات طرح خود و به مرحله تجاری رساندن آن چیزی حدود شش ماه فرصت دارند. البته در قبال این مبلغ، شتابدهنده بین یک تا ۲۰درصد از سهام شرکت های نوپا را از آن خود خواهد کرد.

در طول مرحله دوم و شش ماهی که تیم ها برای پیاده سازی ایده خود فرصت دارند، شتاب دهنده فضا و امکانات مناسب را در اختیار شرکت های نوپا قرار می دهد. در این زمان همچنین مربیانی نیز روی کار تیم ها نظارت و تـلاش می کنند تجربیات خود را با شرکت کنندگان به اشتراک بگذارند.

در نهایت و پس از پایان مرحله دوم، بار دیگر شرکت های نوپا باید نتیجه کار خود را برای هیأت داوران تشریح کنند. در این گام نیز تعدادی دیگر از تیم ها حذف می شوند و تنها چند شرکت نوپا این فرصت را دارند تا سـرمایه اصـلی را از شتاب دهنده دریافت کنند.

گفتنی است که معمولا این افزایش سرمایه با افزایش سهام شتاب دهنده در شرکت نوپـا نیز همراه می شود.

شتاب دهنده های زیست فناوری دنیا

در سراسر دنیا شتاب دهنده های زیادی در حوزه های مختلف فعالیت می کنند که در این گزارش گریزی به معرفی شتاب دهنده های فعال در حوزه زیست فناوری می زنیم.

شتاب دهنده زیست فناوری مرکزی نیویورک یا به اختصار CNYBAC در آمریکا به عنوان یک برنامه مشترک بـین و کالج محیط زیست دانشگاه ایالتی نیویورک و دانشگاه پزشکی Upstate فعالیت می کند. طبـق اطلاعـات موجـود در سه سایت این مجموعه این شتابدهنده از ایده های کارآفرینانـه در حـوزه زیسـت فنـاوری از مراحـل ابتـدایی تـا مرحلـه تجاری سازی حمایت می کند. همچنین CNYBAC آزمایشگاه های پیشرفته و فضای دفتر کار در اختیار این شرکت ها قرار می دهد و فضایی حدود ۴۲۰۰ متر مربع برای این کار تخصیص داده شـده اسـت. هـدف اصـلی ایـن مجموعـه تجاری سازی فناوری های زیستی و پزشکی است.

مصطفی قانعی، دبیر ستاد توسعه زیست فناوری در خصوص فعالیت شتاب دهنده های زیست فناوری در کشور می گوید: نخستین شتاب دهنده در حوزه زیست فناوری پزشکی (دارو و تجهیزات) و طب بازساختی (سلول های بنیادی) و نهمین شتاب دهنده عضو مرکز شتابدهی نوآوری پارک فناوری پردیس فعالیت خود را در کشور آغاز کرده است.

به گفته وی، در اولین دوره شتاب دهی شتاب دهنده «پرسیس»، تعداد هشت شرکت نوپای مورد حمایت ستاد توسعه زیست فناوری، مشغول به کار خواهند شد و فراخوان های مربوط به دوره های آتی شتاب دهی، توسط شتاب دهنده اعلام خواهد شد.

قانعی همچنین تصریح می کند: این شتاب دهنده با بهره مندی از مربیان مطرح در این حوزه که از اساتید بنام زیست فناوری هستند، در طول دوره شتاب دهی مشاوره لازم را در اختیار تیم های منتخب قرار می دهند.

دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی بیان می کند: تأمین زیرساخت آزمایشگاه مورد نیاز، آموزش های فنی و تجاری سازی و تأمین منابع سرمایه گذاری در استارت آپ ها از دیگر خدماتی است که شتاب دهنده در اختیار استارت آپ ها می گذارد.

در انتهای دوره های شتاب دهی، استارت آپ ها می توانند با مکانیزم های مختلفی مثل فروش نهایی محصول یا سرمایه گذاری مشترک، گام مناسب بعدی را بردارند و همچنین استارت آپ ها از امکان ارائه و معرفی محصول به سرمایه گذاران که غالبا شرکت های تولیدکننده محصولات زیست فناوری پزشکی هستند، برخوردار خواهند بود.

عضویت در خبرنامه