کسب و کارهای نو و مانعی به نام اقتصاد دولتی
دولت ها در کشورهای دارای اقتصاد پیشرفته مبتنی بر علوم و فناوری های جدید دو وظیفه برعهده دارند؛ وضع قوانین و نظارت، اما حجم بزرگی از اقتصاد ایران دولتی است و کارشناسان همین امر را بزرگ ترین مانع در برابر ظهور اقتصاد جدید بر پایه کسب و کارهای نو می دانند.
به گزارش ایرنا، راه اندازی کسب و کارهای نو با استفاده از خلاقیت و تکنولوژی های روز ارتباطی در دنیا امروزه به یکی از بخش های مهم و درآمدزای اقتصاد بسیاری از کشورها از جمله کشورهای پیشرفته تبدیل شده است، به طوری که درآمد کسب و کارهای نو در حال حاضر از درآمد بسیاری از بخش های دیگر از جمله خام فروشی ها، صنایع پتروشیمی، خودروسازی و فولاد فزونی گرفته است.
چندی پیش وال استریت ژورنال در گزارشی ارزش فعلی پنج شرکت بزرگ دنیا در حوزه اینترنت و آی تی را در مجموع حدود ۳ هزار میلیارد دلار اعلام کرد که «کوچک ترین» شرکت، آمازون است که ارزش آن حدود ۴۸۴میلیارد دلار اعلام و فیس بوک ۴۹۷ میلیارد دلار، مایکروسافت ۵۶۲ میلیارد دلار و گوگل (آلفابت) ۶۵۳میلیارد دلار ارزش گذاری شدند.
این پنج شرکت هم اکنون به عنوان ارزشمندترین بنگاه ها در دنیا شناخته می شوند و سودهای میلیاردی به دست می آورند. آنها روی هم رفته ۲۵ میلیارد دلار سود خالص در فصل اول سال ۲۰۱۷ جمع آوری کردند، ضمن اینکه منابع رسمی گزارش می دهند حداقل ۵۰ درصد از تمام دلارهایی که در آمریکا آنلاین خرج می شوند، نصیب شرکت اینترنتی آمازون می شود و گفته شده که تمام رشد درآمد در حوزه تبلیغات دیجیتال در آمریکا در سال ۲۰۱۶ نیز از سوی دو شرکت گوگل و فیس بوک بوده است.
از طرف دیگر، همچنین بهای سهام شرکت اپل یکی دیگر از شرکت های مطرح حوزه آی تی به بیش از ۸۳۰ میلیارد دلار افزایش یافته و رکورد تازه ای برجا گذاشته است. به این ترتیب ارزش این شرکت آمریکایی از ارزش هشت شرکت بزرگ آلمانی، یعنی اس ای پی، زیمنس، بایر، آلیانتس، بی ای اس اف، تله کوم، فولکس واگن و دایملر (بنز) در مجموع بیشتر است.
سال گذشته (۲۰۱۶ میلادی) درآمد شرکت اپل تنها از طریق فروش آیفون بیش از درآمد شرکت خودروسازی آلمانی ب ام و اعلام شد.
شاید خرید شرکت واتس آپ تنها با ۲۲ کارمند به عنوان سازنده نرم افزار پیام رسان گوشی های هوشمند اندروید، آیفون، نوکیا از سوی فیسبوک به قیمت ۲۲میلیارد دلار در سال ۲۰۱۴ را بتوان اوج تغییر و تحولات و شگفتی در حوزه کسب و کارهای نو دانست.
واتس اپ در حال تست تماس های ویدئویی و تصویری گروهی است و این برنامه بیش از یک میلیارد کاربر دارد.
تما می این اتفاقات حاکی از نقش اثرگذار کسب و کارهای مبتنی بر فناوری ها نوظهور در دنیا است، نقشی که روز به روز در حال گسترش است و برنامه ریزی علمی، پژوهشی و حتی اقتصادی امروز بسیاری از سیاست گذاران اغلب کشورهای مختلف حول آن می چرخد.
وضعیت ایران در گذار از اقتصاد نفتی به اقتصاد دانش بنیان
ایران نیز هرچند با تاخیر اما با تلاش های مثمرثمر تعدادی از بخش های مرتبط از جمله معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بحث های مربوط به کسب و کارها و توجه به فناوری های نو جان تازه ای به خود گرفته است و به گفته سورنا ستاری سکاندار این حوزه در کشور، حمایت از شرکت های دانش بنیان منجر به شکل گیری و رشد حدود ۳ هزار شرکت از سال ۲۰۱۰ به بعد شده است.
شرکت هایی که به گفته وی سالانه حدود ۹٫۱ میلیارد دلار در سال تولید ثروت می کنند و ایجاد و توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی در این سال ها و حمایت از بیش از ۱۸۰۰ پروژه دانش بنیان در این سال ها نیز از جمله اقدامات دیگر این حوزه است.
ضمن اینکه از سوی مسئولان امر گفته شده که افزایش صادرات محصولات با فناوری متوسط و بالا از ۱٫۵میلیارد دلار به ۱۲٫۱ میلیارد دلار افزایش یافته است که به طور حتم این نیز از دیگر دستاوردهای حوزه علم و فناوری است.
از طرفی، شکل گیری و توسعه اکوسیستم نوآوری شامل صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر و شتاب دهنده ها و پارک ها و مراکز رشد نقش مهمی در شکل گیری دستاوردها داشته است.
به هرحال مطابق تاکیدات معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری، ایران اسلا می امروز به دنبال گذار از اقتصاد نفتی به اقتصاد دانش بنیان است و در سال های اخیر توانسته است سهم نفت را در اقتصاد به شدت کاهش داده و به حدود ۲۰درصد برساند که در مقایسه با کشورهای صاحب منابع سهم بسیار مناسبی است.
حال جهش بیشتر در افزایش سهم تولیدات دانش بنیان در اقتصاد کشور به منظور ایجاد اشتغال و تولید ثروت تنها منوط به سیاست گذاری صحیح در ایجاد موج های جدید در توسعه علم و فناوری و گسترش هرچه بیشتر زیرساخت های لازم در این زیست بوم است.
زیست بو می مبتنی بر پایه استفاده از فناوری های پیشرفته و برای ظهور کسب وکارهای نو که گویا شکل گیری و ایجاد آن به دلیل وجود انواع و اقسام مشکلات از جمله دولتی بودن اقتصاد کشور، لاک پشتی است و به کندی پیش می رود.
با محسن برزگر خلیلی مدرس و مشاور و مدرس خلاقیت کارآفرینی در کسب و کارهای نو در خصوص مسائل و مشکلات کارآفرینان در کشورمان به گفت و گو نشستیم.
کسب وکارهای نو باعث خروج از رکود و افزایش اشتغال می شوند
برزگر خلیلی که در زمینه آموزش نیز یک نرم افزار راه اندازی کرده و از مدرسان دانشگاه است و در کنار آن به مشاوره شرکت های بازرگانی و کارخانه ها نیز مشغول است، در ابتدا با اشاره به اهمیت کارآفرینی و خلاقیت در اقتصاد می گوید: به صورت کلی هم اکنون بحث کارآفرینی در دنیا به عنوان موتور توسعه اقتصادی مطرح است.
وی با تاکید بر اینکه افراد کارآفرین می توانند در بازار تحرک و پویایی ایجاد و بازار را تکان داده و از حالت راکد در بیاورند، افزود: در واقع اگر این کسب وکارهای نو وجود نداشته باشند بازار به سمت رکود پیش می رود، پس وظیفه کارآفرینان ایجاد پویایی و خروج بازار از رکود اقتصادی است.
وی با ذکر مثالی با اشاره به راه اندازی کسب و کار جدید اسنپ بر اساس رویکردی نو در کشور و رونق در حوزه حمل و نقل شهری گفت: تا چند وقت پیش استفاده از تاکسی و خودروهای آژانس ها به دلیل قیمت های تقریبا بالا از سوی بسیاری از مردم کاهش یافته بود که با ظهور اپلیکیشن اسنپ که با افزایش سرعت در سرویس دهی و همچنین پایین آوردن نرخ همراه بوده است، امروز بسیاری از مردم با شرایط جدید و سیستم حمل و نقل شهری با رونق قابل توجهی مواجه شده است.
وی ادامه داد: این کارآفرینی و پویایی به حدی است که امروزه شاهد آن هستیم که بسیاری از افراد از سایر شهرها برای کار رانندگی در حوزه حمل و نقل وارد پایتخت شده اند و این بیانگر شکستن انحصارها و ظهور شرایط جدید در اقتصاد است.
کسب و کارهای نو اشتغال را هدفمند می کنند
اما گاهی اوقات راه اندازی کسب و کارهای نو برای مدتی بیکاری شاغلان را در بخش هایی به دنبال خواهد داشت، چراکه به اعتقاد برزگر خلیلی، وظیفه کارآفرینان نیز همین است، چراکه با طرح ایده های جدید خیلی از فرصت های جدید ایجاد و ممکن است بسیاری از کسب وکارهای سنتی نیز از دور خارج شوند.
برزگر خلیلی معتقد است: قانون بازار این است که کارآفرینان باعث می شوند سطح بازار بالا آمده و آنهایی که ضعیف ترند و کار قوی ندارند، به صورت تدریجی از بازار حذف و رقابت ایجاد می شود و با ظهور ایده های ناب و تازه، رقابت و شرایط جدید در بازار حاکم می شود که در اقتصاد تبعات مثبت و منفی را به دنبال خواهد داشت.
وی به افرادی که در حال حاضر در شغل پارکبان در خیابان های بزرگ پایتخت یا سایر شهرها مشغول به کار هستند اشاره کرد و با تاکید بر اینکه یک عده جوان از صبح تا ساعتی از روز به کاری مشغول هستند که یک دستگاه به راحتی قادر به انجام آن است، افزود: این افراد در واقع می توانند در بخش های مولد دیگری مانند تولید، بازرگانی و خدمات مشغول به کار شده و مفید و موثرتر باشند.
ایران و سرعت پایین به روزرسانی قوانین و مقررات حوزه کسب و کارهای نو
اما این کارآفرین در ادامه با اشاره به مشکلات مربوط به کسب و کارهای نو در کشورمان یکی از دلایل حرکت کند کسب وکارهای نو در ایران را سرعت بسیار پایین به روز رسانی قوانین و مقررات کهنه و تعریف قوانین جدید مربوط به این حوزه و همچنین مشکلات بین بخشی و عدم هماهنگی دستگاه ها اجرایی و اداری کشور با یکدیگر دانست.
برزگر خلیلی می گوید: در حال حاضر مرجع مشخصی برای صدور مجوز به کسب و کارهای نو در کشور تعریف نشده است.
به عنوان مثال در حال حاضر اسنپ به عنوان یک کسب و کار جدید در حوزه حمل و نقل شهری شروع به کار کرده است اما سازمان تاکسیرانی به عنوان یک سازمان هماهنگ کننده حمل و نقل شهری این کسب و کار را قبول ندارد.
وی افزود: با شروع به کار کسب و کارهای جدید یک سری مباحث حاشیه ای نیز ممکن است به وجود آید مانند آنچه اخیرا برای یکی از مسافران اسنپ اتفاق افتاد، اما مشکل اینجاست که سازمان های دولتی و نظارتی و کسانی که بایستی قوانین و مقررات را ایجاد و نسبت به رفع موانع کسب و کار اقدام کنند، آنها کار خود را به درستی انجام نمی دهند، لذا اگر آنها کارخود را درست انجام دهند همه این مباحث قابل رفع است.
وی معتقد است: افرادی در حاکمیت بحث کسب و کارهای نو را قبول دارند و معتقدند برای بهره وری و تغییرات در شاخص های اقتصادی مقوله خوبی است و باید دنبال شود و برخی نیز که دارای افکار سنتی هستند با این مقوله مخالفت می کنند، لذا متولی مشخصی وجود ندارد و یکسری مقابله می کنند و می بندند و برخی نیز از این کسب وکارها استقبال می کنند.
وی گفت: مهم تر اینکه اگر ایده جدیدی شما داشته باشید نمی دانید به کجا باید مراجعه کنید، این در حالی است که باید جایی برای پیگیری و تسریع پیاده سازی ایده ها و طرح های افراد کارآفرین تعریف شود.
پاک کردن صورت مسئله به جای حل آن
برزگر خلیلی با اشاره به اینکه در حال حاضر برخی افراد با تعریف نرم افزار جدید همچون اسنپ البته این بار قصد ورود به خدمات رسانی در حوزه بین شهری را دارند که به طور حتم این بخش از پیچیدگی بیشتری برخوردار است، افزود: این در حالی است که مشخص نیست کدام سازمان باید فضای لازم را برای فعالیت جدید ایجاد و متولی و هدایتگر این کسب و کار نو باشد.
برای حرکت در مسیر بازار رقابتی باید نگاه جهانی داشت
اما این مدرس کارآفرینی در ادامه داشتن دید و نگاه جهانی به حوزه تجارت را یکی از نیازمندی های فعالان حوزه کسب وکارهای جدید و دستگاه ها و حوزه های هدایتگر این کسب وکارها دانست و گفت: اگر بازارهای ما بخواهند رقابتی شوند نباید نگاه فعالان این بازار تنها محدود به بازارهای داخلی باشد.
برزگر خلیلی گفت: متاسفانه ما به دلیل اینکه از اطلاعات و امکانات تکنولوژی های جدید بهره مند نیستیم، سرعت حرفه ای شدن بازار و رونق کسب وکارهای جدید در کشورمان نیز بسیار پایین است، مانند صنایع خودروسازی کشور که به محض اینکه فعالان بازار به یک بازار رقابتی ورود می کنند و در یک بازار رقابتی به روی کشور باز می شود، به سرعت در معرض نابودی قرار می گیرند.
وی معتقد است: فضای کسب و کارهای جدید در کشور تا حدودی مثبت شده و حاشیه ها نیز مربوط به فضای کلی اقتصاد ایران است که در واقع یک اقتصاد بیمار محسوب می شود.
وی گفت: ما می توانیم جلوی پیشرفت و تغییرات و تکنولوژی را بگیریم، اما می توانیم با رصد آنها موانع و مشکلات را رفع کنیم. این چیزی است که متاسفانه به نظرم سازمان های دولتی به دلیل اینکه خود سهمی در اقتصاد دارند و ورود پیدا کرده اند و وظایف خود را به درستی انجام نمی دهند، این مشکلات جدی را برای فعالان کسب وکارها جدید ایجاد کرده است.
وی با اشاره به اینکه دولت ها در تمام دنیا امروزه تنها دو وظیفه قانونگذاری و نظارت را عهده دارند، به دولتی بودن ججم بزرگی از اقتصاد کشورمان اشاره کرد و این موضوع را یک مانع جدی برای ظهور کسب و کارهای جدید دانست.
وی گفت: اگر این معضل برطرف شود و بخش خصوصی در کشور رونق بیشتری بگیرد و دولت با کنار کشیدن از تصدی گری اقتصاد به سمت نظارت و قانون گذاری پیش رود، به طور حتم اتفاق خوبی در بخش اقتصاد خواهد افتاد.
وی در پایان تاکید کرد: اگر می خواهیم کشور در بحث جهاد اقتصادی و بهبود فضای کسب و کارهای نو موفق عمل کند، بهترین و موثرترین راهکار کاهش تصدی گری دولت در اقتصاد و در کل جدایی اقتصاد از سیاست است، چراکه در این صورت فعالان بخش خصوصی که همان مردم هستند در بازار رقابتی مسیر خود را بهتر خواهند یافت.
عضویت در خبرنامه
نظرات بسته شده است.