تصمیم گیری- درس ۶: تفکر واگرا و تفکر همگرا
گفتیم: این موقع سال برای مسافرت خیلی خوبه. کجا بریم؟
گفت: کیش به نظرم عالیه.
گفتیم: خیلی دنبال تفریح و محل‌های تفریحی نیستیم. می‌خوایم توی هتل استراحت کنیم.
گفت: کیش به نظرم بهترین هتل‌ها رو برای این کار داره.
گفتیم: الان یه مقدار گرمه اونجا.
گفت: اتفاقاً کیش الان توی هتل‌های اصلیش، سیستم‌های سرمایش خوبی گذاشته‌اند.
گفتیم: اگر نخواهیم کیش بریم، پیشنهاد بعدیت کجاست؟
گفت: به نظرم کیش تنها گزینه خوبه. اگه نمی‌خواین مسافرت برین چرا بهانه میارین!
مثال بالا، اگر چه با کمی اغراق همراه بود، اما احتمالاً در ذهن همه‌ی ما، خاطرات مشابهی را زنده می‌کند. انسانهایی که اگر یک پاسخ به ذهنشان برسد، دیگر نمی‌توانند به پاسخ دیگری فکر کنند. مهم نیست که سوال چیست. به مقصد مسافرت فکر می‌کنیم یا به غذای امروز. به روش تامین مالی شرکت فکر می‌کنیم یا برنامه مناسب تبلیغات. مهم این است که نخستین پاسخ، برای خیلی از ما آخرین پاسخ می‌شود. به این نوع تفکر، تفکر همگرا یا Convergent Thinking می‌گویند. طبیعی است که متضاد این شیوه تفکر را تفکر واگرا یا Divergent Thinking بنامند.
اگر چه نشانه‌ها و مفهوم تفکر واگرا یا تفکر همگرا قرن‌هاست به شکل‌های مختلف در ادبیات تحلیلی انسانها دیده می‌شود، اما حدود ۵۰ سال پیش بود که تفکر واگرا و تفکر همگرا به عنوان واژه‌هایی علمی و تخصصی به حوزه ادبیات روانشناسی و بعدها مدیریت اضافه شدند.
جوی گیلفورد در سالهای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ در مورد هوش و ساختار هوش مطالعه می‌کرد و مقالات و تحقیقات متعددی در این زمینه منتشر کرد. اصطلاح تفکر واگرا و تفکر همگرا پس از کتاب او تحت عنوان «The Nature of Human Intelligence» به ادبیات عمومی وارد شد و رواج پیدا کرد.
جالب اینجاست که نشریه Harvard Business Review در یکی از مقالات خود تحت عنوان تکنولوژی اندازه گیری خلاقیت، توضیح می‌دهد که با وجود رایج شدن این بحث‌ها، هنوز هم تفکر واگرا و خلاقیت در حل عملی مسائل رواج بسیار کمی دارد و سوگیری ذهنی عمده‌ی ما به سمت تفکر تحلیلی و همگراست.
اجازه دهید که به شکل کاربردی‌تر به این دو نوع تفکر نگاه کنیم:
البته طبیعی است که تاکید بر اهمیت تفکر واگرا به معنای نادرست بودن یا غیرمفید بودن تفکر همگرا نیست. بلکه به دلیل سوگیری بیشتر ذهن ما به سمت تفکر همگرا، لازم است کمی به سمت دیگر ماجرا هم توجه داشته باشیم.
در نهایت پس از اینکه تفکر واگرا، ده‌ها راهکار پیش روی ما قرار می‌دهد باید بهترین آنها را انتخاب کرده و سپس با تفکری متمرکز و همگرا، به اصلاح، تعدیل، توسعه و اجرای آن فکر کنیم.
تمرین:
۱- چه تمرین (یا تمرین‌های) دیگری را خوانده‌اید یا شنیده‌اید یا خودتان می‌توانید پیشنهاد کنید که موجب توسعه تفکر واگرا شود؟
۲- به نظر شما، در روابط عاطفی، توجه نکردن به الگوی تفکر واگرا، چه مشکلات و تبعات نامطلوبی می‌تواند به همراه داشته باشد؟ لطفاً سناریوی ذهنی طراحی کنید و مثال بزنید.
نوشته تصمیم گیری- درس ۶: تفکر واگرا و تفکر همگرا اولین بار در متمم پدیدار شد.
مبنع این خبر (برای مشاهده متن کامل خبر لینک زیر را بزنید):
متمم
عضویت در خبرنامه
نظرات بسته شده است.