سرمایه گذاری خطرپذیر پول هوشمند برای کارآفرینان
این مقاله به معرفی کلی سرمایه‌گذاری خطرپذیر به‌عنوان یکی از ابزارهای تامین مالی کسب‌وکارهای نوآور و کارآفرینی در ایران و جهان می‌پردازد. ابزاری که در کشور عزیزمان ایران نیز کمابیش شکل گرفته و نهادهایی در این حوزه فعالند.
چالش‌های تاریخی و جدایی‌های خونین
از دیرباز چالشی میان کارآفرینان و تامین‌کنندگان منابع مالی نوآوری مطرح بوده و آن اینکه هر دو احساس می‌کردند آن دیگری تنها به‌عنوان ابزاری برای رفع نیاز و رسیدن به هدف، به او می‌نگرد. چالش‌های مداوم و جداشدن‌های زودهنگام و خونین، سرنوشت بسیاری از چنین سرمایه‌گذاران و کارآفرینانی بوده است. برای رفع این چالش و بسیاری موارد دیگر، نوع خاصی از سرمایه‌گذاران به وجود آمده‌اند که به‌طور تخصصی در حوزه طرح‌های نوآورانه سرمایه‌گذاری می‌کنند.
در روابط میان کارآفرینان و سرمایه‌گذاران خطرپذیر، این سرمایه‌گذاران تنها نقش تامین‌کنندگان منابع مالی را ندارند و با مشارکت در مدیریت، بازاریابی راهبردی و برنامه‌ریزی شرکتهای مورد نظر، به رشد آنها کمک می‌کنند. همچنین با اشتراک‌گذاری اعتبار تجاری و کانال‌های ارتباطی خود، به بازارسازی و توسعه جایگاه شرکت نوپای نوآور در بازار کمک می‌کنند. آنها شریک کارآفرین می‌شوند، نه فقط در سود و زیان که در فرآیند و توسعه کار. به بیان دیگر آنها فقط تامین‌کننده منابع مالی نیستند، سرمایه‌گذارانی هستند از جنس خود کارآفرینان و نوآوران.
سرمایه‌گذاری خطرپذیر چیست؟
سرمایه خطرپذیر، پول و اعتبارات مالی‌ای است که به‌همراه مشاوره‌های مدیریتی مداوم، بازارسازی، بازارگشایی و… توسط صندوق‌‌‌ها، نهادها یا اشخاص حرفه‌ای فعال در این حوزه در اختیار شرکتهای جوان نوپا، نوآور و آتیه‌دار قرار می‌گیرد.
این سرمایه‌گذاران معمولا، دارای کارشناسانی حرفه‌ای و مجرب در زمینه مدیریت کسب‌‌‌وکار، حسابداری امور مالی، بازاریابی و… هستند که می‌توانند تجربیات و ارتباطات خود را (همراه با پشتیبانی مالی) در اختیار فن‌آفرینان، مخترعان، صاحبان ایده‌های تجاری و… (که عمدتا تخصص فنی در خور ولی دانش و مهارت تجاری کمی دارند) قرار دهند. شرکت سرمایه‌گذار را سرمایه‌گذار خطرپذیر و پولی که به شرکت در حال رشد داده می‌شود سرمایه خطرپذیر می‌گویند.
پول هوشمند اثربخش
سرمایه‌گذاران خطرپذیر پول هوشمند در اختیار کسب و کارهای نوآور و نوپا قرار داده و با تصدی کرسی مدیریتی (معمولا با حق امضای مالی)، علاوه بر مشارکت در هدایت شرکت، تجربه تجاری و ارتباطات بازار خود را در اختیار این شرکت‌ها قرار می‌دهند؛ نرخ موفقیت تجاری نوآوری‌های تحت پوشش این نوع سرمایه‌گذاران بسیار بالاتر از میانگین است، به نحوی که ده‌‌‌ها سال است که سرمایه‌گذاران خطرپذیر با حمایت از شرکتهای کوچک، کارآفرین و فناورانه، نقش چشمگیری در خلق فرصت‌های شغلی، رشد اقتصادی و افزایش توان رقابت بین‌المللی کشورها داشته‌اند. شرکتهای معتبری مانند «اپل»، «مایکروسافت» و «گوگل» از معروف‌‌‌ترین بنگاه‌هایی هستند که در مسیر توسعه ابتدایی خود از سرمایه‌های خطرپذیر استفاده کرده‌اند.
این نوع سرمایه‌گذاری هم در آمریکا و هم در برخی کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، یکی از ارکان اصلی پیشرفت مبتنی بر نوآوری و تامین مالی شرکتهای کارآفرین و فناوری‌بنیان است. لذا حمایت از توسعه این نوع سرمایه‌گذاری، موجب توسعه تجاری‌سازی نوآوری در کشورها خواهد شد.
سرمایه‌گذاری خطرپذیر؛ مکمل مالی دیگر نهادهای توسعه کارآفرینی
سرمایه‌گذاری خطرپذیر به دلیل توام کردن تامین مالی با هدایت و مشاوره‌های مدیریتی به شرکتهای نوپا، کارآمدترین شکل تامین مالی نوآوری است و بسیاری از چالش‌های تجاری‌سازی، ورود به بازار، بازاریابی، بازارداری و… را برای شرکتهای نوآور برطرف می‌کند.
این نوع سرمایه‌گذاری مکمل بسیاری دیگر از نهادها و روش‌های حمایت از نوآوری است، به نحوی که در اکثر کشورها مراکز رشد، پارک‌های فناوری، مراکز شتابدهی و دیگر نهادها، غالبا یا اقدام به تاسیس نهادهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر وابسته به خود کرده‌اند یا تعاملی نزدیک با بازیگران این حوزه دارند.
ارتباط با نویسنده: Kanani.mehdi@gmail.com
دکتر مهدی کنعانی : مدرس و مشاور سرمایه‌گذاری نوآورانه وCOMFAR
روح‌الله ابوجعفری: دبیر گروه اقتصاد دانش بنیان پژوهشکده مطالعات فناوری
عضویت در خبرنامه