فرایند خلاقیت

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)– نکته مهم در خلاقیت، توجه به فرایند شکل گیری راه حل های خلاق مسائل و گام هایی که در این فرایند برداشته می شود، است.

والاس برای خلاقیت چهار مرحله قایل شده است که عبارتند از:

۱٫ آمادگی
یک دانشمند یا هنرمند، پیش از خلق اثر خویش باید با ابعاد مختلف زمینه کاری خویش آشنا باشد. علاوه بر آمادگی عمومی یک نوع آمادگی خاص نیز ضروری است. منظور از آمادگی خاص، بررسی، جست و جو، مطالعه و جمع آوری مدارک در خصوص موضوع مورد نظر است. یکی از روش های مفید در این زمینه مطالعه عقاید و نظریات دیگران است. از این طریق فرد می تواند بسیاری از واقعیت ها و مشکلات کار خود را بهتر درک کرده و سپس برای رشد افکار خویش نظریه های دیگر را رها کند.

۲٫ نهفتگی
در این مرحله ظاهرا نوعی توقف در کار دیده می شود و فرد هیچ گونه تلاشی برای رسیدن به نتیجه انجام نمی دهد. در این مرحله ممکن است دانشمند یا هنرمند در خصوص مسئله فکر هم نکند. بعضی از روان شناسان معتقدند در این مرحله ذهن ناخود آگاه شروع به فعالیت می کند.

۳٫ اشراق
این مرحله جایگاه خاصی درفرایند خلاقیت دارد، چرا که تفکر در آن شکل گرفته و حل مسئله مشخص می شود. اغلب متفکران ظهور این مرحله را ناگهانی می دانند. فرد خلاق در طول کار طبیعتاً با موانعی برخورد می کند که کار را دچار وقفه و امکان هر گونه پیشرفت را از فرد سلب می کند؛ ولی ناگهان موضوع روشن می شود و فرد می تواند موانع را از سر راه بردارد.

۴٫ اثبات
در این مرحله فرد خلاق آن چه را به دست آورده است ( اعم از اختراع، اکتشاف یا نظریه تازه ) ارزیابی می کند، شواهد آن را دوباره می سنجد و از لحاظ منطقی آزمایش می کند. به عبارت دیگر در این مرحله اهمیت ارزش کار به وسیله بازبینی مشخص می شود.

آمابیل، الگوی جالبی از فرایند خلاقیت ارائه کرده که شامل چهار مرحله اساسی عرضه مسئله، آمادگی، ایجاد پاسخ و اثبات پاسخ است ( Amobile 1993 ) این مراحل شاید با مراحل والاس تفاوت زیادی نداشته باشد. اما اهمیت آن شاید در روابط این مراحل با عناصر مختلف خلاقیت است.

در مرحله اول ( ارائه کار یا مسئله ) انگیزه تاثیر مهمی دارد چرا که برای شروع فرایند خلاق وجود انگیزه ضروری است.

دومین مرحله آمادگی برای ارائه پاسخ با راه حل است که به منابع اطلاعاتی درباره کار مراجعه می شود.

به رغم باور عموم این مدل حاکی از آن است که اطلاعات بیشتر موجب خلاقیت بیشتر نمی شود. بیشتر اوقات افرادی که تازه وارد یک رشته شده اند، خیلی بیشتر از افرادی که مدت طولانی در آن زمینه تلاش کرده اند، کار خلاق عرضه می کند.
 

عضویت در خبرنامه