جبهه متحد علیه بازار دیجیتالی ها! ( تاثیر ورود اپلیکیشن ایرانی بر صنوف سنتی)
صنوف اقتصاد سنتی به شکل عیان به موضع گیری علیه کسب و کار پر رونق اینترنتی پرداخته اند. روزشان می رسد؟
«اپلیکیشن دیوار را خراب میکنم.» شاید از خواندن این جمله تعجب کنید اما جمله فوق کاملا واقعی است و از سوی یک مقام مسئول گفته شده است. رئیس اتحادیه مشاوران املاک که به نظر میرسد دل خوشی از سایتهای واسطه خرید و فروش ندارد، بالاخره به صورت علنی در مورد این دست از این سایتها صحبت کرد. ماجرا البته به همین جا ختم نمیشود و این روزها سایتها و برنامههای دیگر اینترنتی نیز به شدت محبوب شده است.
«اسنپ»، «تپسی»، «دیوار»، «دیجی کالا»، «بامیلو» و… هر کدام در فضایی متفاوت گوی رقابت از سنتیها را ربودهاند و کسب و کارهای سنتی را به چالش کشیدهاند. راحتی، در دسترس بودن، قیمت ارزان تر و… همگی جزو ویژگیهایی است که این دسته از سایتها و برنامهها دارند. از سوی دیگر کسب و کارهای قدیمی، خطر مشکلات مالی را در جلوی چشمان خود میبینند و از هر ترفندی برای جلوگیری از گسترش آنها استفاده میکنند. یکی از اصناف میگوید آنها مجوز ندارند، دیگری میگوید برای امنیت خطر دارند و… یک کلاف پیچ در پیچ که انبوهی از موافقان و مخالفان در پشت نظریههای خود ایستادهاند و هر از چند گاهی پاتکی به رقیب خود میزنند.
حق با کدام یک از طرفهای ماجرا است؟ از یک سو برخی کاربران از ویژگیهای مثبت نرمافزار «اسنپ» میگویند که هم ارزانتر است و هم راحتتر. از سوی دیگر رئیس اتحادیه اتومبیل کرایه و موسسات توریستی به «هفت صبح » میگوید این کسب و کار نوین هم فاقد مجوز است و هم باعث شده تا درآمد آژانسها و موسسات کرایه اتومبیل در حدود ۳۰ درصد کاهش پیدا کند. در اینجا با یک جنگ تمام عیار رو به رو هستیم.
نسل جدید برنامهها و سایتها همراه با نسل جدید طبقات اجتماعی آرام آرام رشد میکنند و همه چیز را به چالش میکشند. جوانها ترجیح میدهد شیوههای قدیمیرا کنار بگذارند و همگام با شیوههای روز فعالیتهای روزمره خود را انجام دهند. حتی این روزها میتوانید درخواست سفارش آنلاین صبحانه دهید و به سرعت در منزل خود آنها را دریافت کنید. حق با کدام یک از طرفها است و چه باید کرد؟
خراب کردن دیوار
حسام عقبایی رئیس اتحادیه مشاور املاک به خبرگزاری ایسنا گفته بود: «دیوار از یک سو باعث ضرر به صنف مشاوران املاک شده و از سوی دیگر ریسک معاملات را بالا برده است. من به واسطه دفاع از صنف خودم، اپلیکیشن دیوار را خراب میکنم؛ چون مشاوران املاک را حذف کرده است. ۱۲ هزار دفتر مشاور املاک در شهر تهران وجود دارد که با آگهیهای سایت دیوار، ضرر میکنند. در معاملات مسکن نباید واسطه را حذف کنیم در حالی که دیوار واسطه را حذف کرده است اما نرمافزارهایی مثل آلونک با مشاوران املاک در ارتباط هستند و این راه اصولی و صحیح است. ما از ابزارهای نوین و طرحهای جدید که بتواند به روند رشد معاملات کشور و بالا بردن صنایع مرتبط با ساختمان در حوزه دیجیتال و فضای مجازی کمک کند استقبال میکنیم. نهادهایی مثل سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان ثبت احوال، شهرداری، بانکها، وزارت نیرو، وزارت نفت و سازمان امور اقتصادی و دارایی باید با مشاوران املاک لینک باشند. هم اکنون در معاملات خودرو، خریدار خیلی راحت میتواند وارد سایت شود یا حتی با تلفن همراهش اطلاعات مربوط به خلافی ماشین را بگیرد. اما متاسفانه در حوزه مسکن چنین شفافیتی وجود ندارد و خرید مسکن خصوصا برای خریدار و بعضا حتی برای فروشنده ریسک است.»
کدام سایتها و اپلیکیشنها
در حال حاضر چندین سایتها و اپلیکیشن به شدت معروف شدهاند که توانستهاند مخاطبان زیادی به دست آوردند.
* دیجی کالا: شاید بتوان گفت قدیمیترین سایت در حوزه خرید و فروش اینترنتی که از حدود ۱۰ سال پیش پا به عرصه گذاشت و حالا توانسته انواع و اقسام کالاها را به صورت اینترنتی به فروش برساند.
* دیوار: سایتی شبیه نیازمندیهای روزنامهها که بدون واسطه میتوانید در آن همه چیز پیدا کنید. فروشندگان، انواع کالاها اعم از خودرو، خانه، لوازم خانگی و… را در این سایت به صورت رایگان آگهی میکنند و خریداران نیز به سرعت از آنها با خبر میشوند. کالاهای دست دوم در این سایت خرید و فروش میشود.
* بامیلو: این سایت هم در چند سال اخیر توانسته در زمینه خرید و فروش اینترنتی قدرت بگیرد وکالاهای مختلفی را به دست مصرف کنندگان برساند. شاید بتوان گفت یک دیجی کالای کوچک که البته گفته میشود انبار اختصاصی ندارد و با واسطه اقدام به فروش کالاهای نو میکند.
* اسنپ و تپسی: این اپلیکیشنها در واقع آژانسهای اتومبیل هستند. شما کافی است این برنامهها را نصب کنید و در هر جای شهر که باشید درخواست خودرو و ماشین برای جا به جایی دهید. این نرمافزارها به سرعت و با قیمتی کمتر از حد معمول برای شما خودرو اعزام میکنند.
مسئولان چه میگویند؟
* رئیس اتحادیه اتومبیل کرایه و موسسات توریستی: سیدحسن هاشمیتیرآبادی در گفت و گو با هفت صبح میگوید: «برنامه هایی مانند اسنپ سبب شده تا به صورت میانگین در حدود ۳۰ درصد درآمد رانندگان آژانسها کاهش پیدا کند. بحث ما بر سر این موضوع است که اسنپ اصلا مجوز ندارد و تنها مجوز برنامه نویسی گرفته است. این برنامه دقیقا مشابه برنامههای اسرائیلی است. موضوع دیگر آن است که چه کسی امنیت مسافران و سلامت رانندگان این دست از برنامه ها را تامین و تایید میکند؟ ما در اتحادیه قوانین سختگیرانهای برای راهاندازی آژانسها و استخدام رانندگان داریم و آن ها را از هر لحاظ آزمایش میکنیم. در مورد این برنامهها اما چنین موضوعی رعایت نمیشود و حتی در برخی موارد این شرکت ها رانندگان را نیز نمیبینند و تنها آنها را استخدام میکنند. ما به نهادهای مختلفی شکایت کردیم اما رقابت را نیز فراموش نمیکنیم. در حال حاضر شرکت های مختلفی نیز به صورت قانونی رقیب ما هستند و ما با به روز رسانی خدمات رسانی خود و انتشار اپلیکیشنهای مختلف تلاش خواهیم کرد مشتریان خود را از دست ندهیم.
* رئیس اتحادیه لوازم خانگی: محمد طحان پور به هفت صبح میگوید: «در هر صورت نمیتوان جلوی تغییر را گرفت. مصرف کنندگان به پارامترهای مختلف نگاه میکنند و در برخی اوقات ترجیح میدهند به صورت اینترنتی خرید کنند. تجارت بی رحم است و نمیتوان با شیوه های نوین مقابله کرد. در بسیاری مواقع اصناف به ما مراجعه کرده و نسبت به فروشگاه های اینترنتی معترض هستند. ما هم در پاسخ به آنها میگوییم که شما نیز باید خودتان را به روز کنید و با واقعیات تطبیق دهند. در خیلی از اوقات جای پارک، ترافیک، زمان، راحتی و… برای خریداران اولویت بیشتری دارند.
* رئیس اتحادیه مشاوران املاک: حسام عقبایی که صحبت های جنجالی فوق را انجام داده بود در توضیح صحبت هایش به هفت صبح میگوید: « صحبت های من به صورت کلی بود و منافع شخصی و صنفی در میان نبود. من در گفت و گوی خودم گفته بودم اگر سایتی مجوز خرید و فروش نداشته باشد جلوی آن را میگیریم. چه دیوار باشد، چه تپه و چه کوه. منظور من فقط غیرمجاز ها بود و گرنه به شخصه معتقد هستم که مشاورین املاک مجازی در راه هستند تا ۱۰ سال دیگر ۷۰ درصد خرید و فروش املاک توسط مشاورین املاک مجازی صورت خواهد گرفت. ما به هیچ عنوان با تکنولوژی مخالف نیستیم و فقط عقیده داریم که همه چیز باید از مجاری قانونی باشد. مثلا پزشکان باید پروانه طبابت داشته باشند، وکلا پروانه وکالت و… مشاورین املاک نیز همین طور هستند. در همه جای دنیا حتی پیشرفته ترین کشورها نیز مشاورین املاک به صورت فیزیکی نقش دارند و جزو اصلی معاملات محسوب میشوند.» او در پاسخ به این سوال که در حال حاضر بیشترین آگهی دهندههای سایت دیوار، خود بنگاههای معاملات ملکی اند، میگوید: «اگر بنگاه داران چنین فعالیتی انجام دهند هیچ مشکلی وجود ندارد زیرا آن ها مجوز خرید و فروش دارند. این فعالیت اما اگر دست افراد بی نام و نشان بیفتد ممکن است خطرهای زیادی ایجاد کند.» عقبایی در پاسخ به این سوال که به نظر میرسد موضع گیری این اتحادیه به دلیل مسائل مالی و صنفی است، میگوید: «خیر چنین چیزی نیست. ما از دیدگاه منافع عمومیبه این ماجرا نگاه میکنیم.»
شرکت ها چه میگویند؟
برای آنکه گزارش یک طرفه نشود تلاش کردیم تا پاسخ مسئولان شرکت ها و اپلیکیشن ها را نیز داشته باشیم. در کمال تعجب اما کسی پاسخگوی تلفن سایت «دیوار» نبود، اپراتور اپلیکیشن «اسنپ» نیز گفت اسم ما ثبت خواهد شد و تا هفته آینده با ما تماس خواهند گرفت! سایت دیجی کالا اما بر خلاف آن ها به خوبی پاسخگوی سوالات ما بود و گفت: «اصولا موضع ما بر همکاری و رفاقت است تا رقابت. ما خانهای برای تولیدکنندگان داخلی هستیم و تلاش میکنیم تا همه با هم به فروش محصولات بپردازیم. ما حتی پنلی را راه اندازی کرده ایم تا فروشندگانی که محصولات خود را با قیمت مناسب عرضه میکنند، با ما همکاری کنند. دیجی کالا نیز نمیخواهد چراغ مغازهها خاموش شود و مغازه داران نیز میتوانند با فناوریهای روز پیش بروند.»
باید به روز باشیم
در دنیای مارکتینگ جهان چه میگذرد و راه حل چیست؟ در این رابطه سهیل قدری، مشاور بازاریابی و مدیر سایت آیمارکتور www.imarketor.com به روزنامه هفت صبح میگوید: «اصولا ترند تغییرات در دنیا به سمت کسب و کارهای نوین بوده و نمیتوان جلوی آن ایستادگی کرد. در تمام دنیا همین است. اپلیکیشن «اوبر» که مانند اسنپ است، در زمان انتشار خود در دنیا اعتراضهای صنفی زیادی به همراه داشت اما در نهایت صنوف مشابه نتوانستند جلوی آن ایستادگی کنند. در نتیجه مجبور به تغییر شدند با تغییر خدمات خود و ارایه امکانات وی آی پی تلاش کردند تا رقابت کنند. اصناف و مدیران باید به این نتیجه برسند آن چیزی را به مخاطبان عرضه کنند که مخاطب دوست دارد که الزاما ممکن است با تفکرات سنتی برخی صنوف و مدیران همسو نباشد. شاید نسل قدیم دوست داشت برای خرید به مراکز بزرگ برود و در ضمن خرید تفریح نیز انجام دهد اما نسل جدید و متولدین دهه ۷۰ و بعد از آن تفکرات دیگری دارند. آن ها سرعت و در دسترس بودن را در اولویت خود قرار میدهند.
در علم مارکتینگ روز دنیا گفته میشود ۸۰ درصداستارتآپها و کسب و کارهای جدید بعد از چند سال از صحنه خارج میشوند اما باقی مانده ها بسیار قدرتمند خواهند شد. نکته دیگر آن است که شرکت های بزرگی مانند راکت اینترنت که در حال حاضر سهام برخی شرکت های ایرانی را نیز دارند، پس از بزرگ شدن یک کسب و کار آن را به فروش میرسانند. در واقع نبوغ آن ها در پرورش یک ایده و سپس گسترش آن است. نمونه آن این است که راکت اینترنت، سهام اسنپ را مدتی قبل به MTN فروخت.
هر کدام از کجا آمدند؟
دیجی کالا استارتآپی است که تحت عنوان شرکت نوآوران فن آوازه در سال ۱۳۹۱ تاسیس شده است. سعید و حمید محمدی موسسان این شرکت هستند اما در حال حاضر اصلیترین سهامدار این استارتآپ، شرکتی به نام نوین اندیشان سرآواپارس است. البته در میان اعضای هیاتمدیره این شرکت نام هوش اصفهانی هم به چشم میخورد که خود در شرکت رهنما، دیگر بازیگر مهم دنیای فناوری این روزها فعالیت میکنند. این شرکت رهنما همان شرکتی است که مانند اپلیکیشن و سایت بیپ تیونز (در حوزه موسیقی) است. دیوار، اپلیکیشن محبوب اندرویدبازها، متعلق به تیم کافه بازار است و خود بازار باز هم وصل میشود به سرآوا و شریک خارجیاش یعنی پاموگرنیت یا همان انار.
شیپور هم همین وضعیت را دارد. در مالکیت شرکت آواتک است و آواتک برای سرآوا و پاموگرنیت است. (یعنی دو اپلیکیشن رقیب برای یک شرکت است) اسنپ ولی در مالکیت راکت اینترنت است. راکت اینترنت شریک خارجی سرمایهگذاران ایرانی اسنپ است اما بخشی از سهام آن متعلق به MTN است. ام تی ان هم که شریک ایرانسل است و البته بنیاد مستضعفان در اپراتور دوم. جالب است بدانید که تپ سی هم در نهایت به همین راکت اینترنت میرسد و البته بامیلو، رقیب دیجی کالا هم متعلق به همین راکت اینترنت است.
نویسنده میهمان: فرید عطارزاده
منبع: روزنامه هفت صبح