Take a fresh look at your lifestyle.

 وظایف و نقش های وسایل ارتباط جمعی

0

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا) برای وسایل ارتباط جمعی از جمله روزنامه ها و… نقش ها و وظایفی را برشمرده اند که عبارتند از:


نقش های خبری
مهم ترین وظیفه و نقش اساسی ومسائل ارتباطی، انتشار جریان و رویدادهای اجتماعی است. وسایل ارتباط جمعی به عنوان یکی از وظایف اصلی خود، پخش خبر و اطلاع را برعهده دارند. رسالت این وسائل در انتقال سریع، بی طرفانه وآگاهی بخش اخبار و وقایع دنیای ماست.


برای آنکه انسان بهتر بتواند به زندگی جمعی ادامه دهد و در صحنه فعالیت­های اجتماعی راه مناسب تر برگزیند، باید همیشه در جریان حوادث و اتفاقاتی که هر لحظه درمحیط اطراف در دنیای بزرگ او روی می­دهند، قرار داشته باشد.


بنابراین وسایل ارتباطی این نقش را برعهده داشته و هر لحظه تازه­ترین خبرها، تفسیرها را به طور وسیع در اختیار میلیون­ها مردم قرار می­دهند.


با تجزیه و تحلیل وظایف خبری وسائل ارتباط جمعی، می­توان نقش آموزشی و پرورشی آنها را که محصول انتشار اطلاعات عینی وارائه روش­های صحیح زندگی است، نیز معرفی کرد.


باید دانست که وسایل ارتباطی با تهیه و انتشار خبرهای گوناگون علمی وفرهنگی می توانند معلومات جدید و اکتشافات تازه را در اختیارافراد بگذارند (معتمد نژاد،۱۳۵۵ : ۱۳).


نقش تفریحی
وسایل ارتباط جمعی به طور معمول با زمان فراغت انسان ها برخورد می نمایند. از این رو در مواردی چند، باید موجبات جدایی موقت از واقعیت، فراموشی لحظات دشوار زندگی، تمدد اعصاب وسرگرمی انسان ها را فراهم سازند.


نقش همگن سازی
وسایل ارتباط جمعی، نزدیکی سلیقه ها، خواسته ها و انتظارات تمامی ساکنان یک جامعه را موجب می شوند. همین روند است که ژان کازنو و بسیاری دیگر از آنان باعنوان توده سازی یاد می کنند و بدین معناست که با ورود وسایل ارتباط جمعی به جامعه، خرده فرهنگ ها، فرهنگ های خاص و مجزا، ناپدید می شوند و به نوعی تمامی ساکنان یک جامعه تشابه می پذیرند و در سبک زندگی، علایق و خواستها از الگوهای مشابهی که وسایل ارتباط جمعی به آنان می دهند، برخوردار می شوند. کازنو این روند را توده شدن تمامی مردم در یک محدوده جغرافیایی با مرزهای ملی می داند.


در عصر ارتباطات این ویژگیهای مشترک افزایش می­یابند. دولت برای اولین بار درتاریخ از مرز فئودالیسم و دوران­های ملوک الطوایفی به راحتی بیشتری می­گذرد و قدرتی بی­نظیر در راه پخش خواسته ها و اندیشه­های خود بین تمامی مردمانش می یابد. از این جهت است که در اولین برخورد جامعه با وسایل ارتباط جمعی روند توده سازی پدید می آید اما درمرحله بعدی چنین چیزی نیست.


تکثیر وسایل ارتباط جمعی، رادیو، تلویزیون، سینما، تئاتر، کتب و روزنامه ها و تنوع هر یک از آنان از سویی موجب کوچک شدن و قابل حمل شدن این وسایل شد واز طرفی دیگر موجب پیدایی شاخه های تازه­ای بین مردم را فراهم ساخت. خانواده با برخورد وسایل ارتباط جمعی از آن جمله تلویزیون بعد تازه ای یافت و بدین ترتیب درخانه می توان نه تنها استراحت کرد، بلکه از اخبار جهان نیز اطلاع یافت و حتی آموزش رسمی نیزکسب کرد.


آگاه سازی
وسایل ارتباط جمعی باید نه تنها انتقال خبر واطلاع ، بلکه تحلیل درست اخبار وتشریح آنان نیز بپردازند،  وقایع متمایز و پراکنده ای که درجهان رخ می دهند، به ظاهر متفاوتند و چنین به نظر می رسد که هیچ وجه تشابه ندارند ولی درواقع با نگاهی ژرف می توان عامل بنیادی برای آنان یافت که اکثر مشابهند.


وسایل ارتباط جمعی باید موجبات آگاهی انسانها از کالاهای مورد نیاز را فراهم سازند.


بدینسان تنها وظیفه این وسایل پخش خبر نیست. بلکه باید به تحلیل وقایع، تشریح آنان و آگاه سازی انسانها از ضروریات زندگی بپردازند.


وسایل ارتباط جمعی فضایی آکنده از اطلاع و خبر پدید می آورند و تشریح اخبار و داده های موجود پیرامون، آگاهی انسان ها را به دنبال دارد.


احساس تعلق اجتماعی
وسایل ارتباط جمعی به خصوص درجوامع جدید با افرادی برخورد می نمایند که در انبوه وسیع شهر و باکاستی روابط سنتی، در تنهایی بی سابقه ای به سر می برند، حال صدای رادیو، یا تصویر تلویزیون ویا نوشته روزنامه ابزاری است در راه احساس تعلق اجتماعی باخواندن روزنامه احساس می کنیم ما هم حلقه ای از زنجیر جامعه ایم، ما هم مانند هزاران نفر این وسیله را مطالعه می کنیم ، پس احساس اشتراک، تعلق و پیوند متقابل خواهیم داشت.


بنابراین وسیله ارتباطی همچون پلی بین افراد جامعه عمل می کند و آنان را از تعلقشان به یک محل آگاه می سازد . حادثه خاصی که درگوشه ای دور افتاده مطرح می شود تنها یک حادثه نیست، بلکه زمینه اشتراک منافع ما با دیگر افراد جامعه ما است.


مطالعات مختلف در این زمینه نشان داده است هر قدر مطالعه روزنامه، شنیدن رادیو و تماشای تلویزیون کاهش می پذیرد، به همان نسبت نیز مشارکت اجتماعی به عنوان شاخصی از احساس تعلق به جامعه کاستی می یابد. پس، وسایل ارتباط جمعی هم عامل و هم نشان دهنده تعلق اجتماعی انسان هاست (ساروخانی، ۱۳۶۷ : ۷۹-۷۰).

 

 فرهنگ پذیری
فرهنگ پذیری عبارت است از فرایند القا و تقویت ارزش ها، باورها، سنت ها و معیارهای رفتاری و دیدن واقعیتی که توسط اعضای یک فرهنگ خاص پذیرفته شده است.


این عملکرد رسانه ها از زمان قدیم تا به حال ادامه داشته است، چون اثر آن در کل یک جامعه نافذ است و نتیجه های آن با الگوهای فرهنگی موجود هم ساز می باشد اغلب نادیده گرفته شده است. با این وجود در سالهای اخیر فرهنگ پذیری به عنوان یکی از مهم ترین اثرهای رسانه ها مورد توجه قرار گرفته است (ازکمپ، ۱۳۶۹ :۴۵۰).


در عصرحاضر، با توجه به اینکه بعضی از کشورها از تکنولوژی پیشرفته ارتباطی برخوردار هستند، با استفاده از این تکنولوژی فرهنگ پذیری ازحالت خود به خودی و طبیعی و متعارف بیرون آمده و به مسابقه ای برای نفوذ و تسخیر و بالاخره تحمیل فرهنگی برنامه ریزی شده تبدیل گردیده است (روح الامینی، ۱۳۶۸ :۱۰۳).


نقش تبلیغی
رشد و توسعه وسایل ارتباط جمعی فتح و گشایشی نو در امر تبلیغات بود، که دژهایی را برای تسخیر دستگاه های تبلیغاتی درآورد و در ارتباطات انقلابی پدید آورد. بعضی از تبلیغات رسانه ها، تبلیغات تجاری هستند و تولید کنندگان برای بازار یابی و فروش بیشتر از تبلیغات استفاده می کنند و در این راه از انواع ابزارهای تبلیغاتی استفاده می کنند. بعضی از این شیوه های گمراه کننده و به طور ناروا خوشایند کودکان است ، به ویژه کودکانی که هنوز تفاوت بین تبلیغ و اطلاعات و سرگرمی را نیاموخته اند و یا علیه این فنون و ابزارها قادر به دفاع ازخود نیستند.


تبلیغات ممکن است سیاسی باشد و برای نیل به اهداف سیاسی صورت گیرد، ممکن است این کار به وسیله دولت صورت گیرد و افکار عمومی را درجهت سیاست های خود قرار دهد. همچنین ممکن است تبلیغات درجهت منافع ایدئولوژی یا مذهب خاصی باشد. همه اینها بر کودکان و بزرگسالان تأثیر می گذارد (ازکمپ، ۱۳۶۹ :۴۹۹).


 راهنمایی و رهبری
نقش رهبری کننده وسایل ارتباط جمعی و تأثیر آنها در بیداری و ارشاد افکار عمومی ، روز به روز عیان تر می شود. همچنانکه می دانیم مطبوعات دردوقرن گذشته تلاش کرده اند مبارزات آزادی خواهی ملل جهان را منعکس کنند و در میدان این مبارزات برای طرد استبداد و کسب دموکراسی از سلاح های برنده سیاسی بوده اند.


همچنین در مبارزات استقلال طلبانه وضد استعماری ملل عقب افتاده و در صحنه سیاسی کشورهای پیشرفته، درجریان مبارزات انتخاباتی و رقابت احزاب وشخصیت ها، نقش مهمی به عهده دارند، اگر چه بیشتر اهداف آنها اقتصادی شده است.


وسایل ارتباطی می توانند با پخش برنامه های مفید، توجه همگان را به اهمیت اجرای برنامه های مهم مملکتی و لزوم تحولات اساسی از قبیل تعدیل ثروت، مبارزه با بی سوادی و گسترش رفاه اجتماعی جلب کنند و آنها را در زندگی عمومی ودفاع ازحقوق فردی و اجتماعی و قبول مسئولیت ها بیشتر آماده سازند (معتمد نژاد، ۱۳۵۵ : ۱۵).


 توسعه فرهنگی و اقتصادی
رسانه های گروهی در توسعه فرهنگی نقش بسیار مهمی به عهده دارند. رسانه های گروهی داده های فرهنگی وخبری را پخش می کنند. خبر به مفهوم زود گذر، درمقابل فرهنگ قرار می گیرد که واقعیتی است پایدار و ماندنی، ولی فرهنگی که از رسانه ها انعکاس داده می شود بافرهنگ کلاسیک نخبگان فرق می کند. فرهنگ رسانه ها، فرهنگ نامتجانس و ناپیوسته و بی نظم است.


این فرهنگ، فرهنگ توده نام دارد که شامل داده های ناپایدار و شاخص های جزیی و ناقص است و تنها عامه جامعه از این فرهنگ استفاده نمی کنند بلکه نخبگان نیز مصالح اولیه احساس و اندیشه خود را از این فرهنگ رسانه ای می گیرند و به این طریق آثار تازه ای خلق می کنند و هم منبع تغذیه نخبگان- جهت نوآوری و ابداع- هستند که این امر به توسعه فرهنگی می انجامد (اسدی و مهرداد : ۱۱).


در مورد توسعه اقتصادی، باید گفت اگر رشد و توسعه ملی را محصول زندگی جمعی انسان ها بدانیم، قبل از هر چیز نمودهای آن را در تغییر وتحول اجتماعی باید جستجو کنیم . اگر بدانیم که رشد اجتماعی چیزی جز تکامل فکری و روحی انسان نیست، به اهمیت روز افزون نقش انسان پی می بریم . انسانی که باید از رویدادهای اجتماعی و اقتصادی آگاهی یابد، از تکنولوژی مدرن برای رفاه بیشتر سود می برد و از تحولات اقتصادی سرزمین خود وسایر کشورها مطلع می شود.


رسانه ها می توانند سهم بخش های سه گانه صنعت، کشاورزی وخدمات و تاثیرهای هر یک از آنها را به مردم نشان دهند. آگاه کردن مردم از فعالیت های عمرانی، برنامه های اقتصادی، سنت های غلط ضد رشد، اهداف اقتصادی ومزایای بخش خصوصی نیز از وظایف رسانه هاست (اکرامی،۱۳۵۵ :۲۶۷).


 نظارت بر افکار عمومی
با تحولات عظیمی که درجوامع بشری از جهت ارتباطی و تکنولوژیک و اقتصادی و اجتماعی و سیاسی در قرن بیستم رخ داده است، مردم بیدار و هشیار شده اند و برآنند که درشکل دادن به سرنوشت خود، مشارکت کنند. با توجه به این هشیاری و میل روز افزون مردم به مشارکت، تصمیم گیران این نیرورا در محاسبات خود به در نظر می گیرند (اسدی، ۱۳۵۷ :۹).


درحکومت های دموکراتیک که افکار عمومی قوی تر است، دولت برای همسوکردن افکار عمومی با سیاست های خود، از وسایل ارتباط جمعی و فنون و ابزارهای پیچیده برای هدایت افکار مردم استفاده می کنند. به طور کلی وسایل ارتباط جمعی ازمهم ترین عوامل شکل دهنده افکار عمومی هستند.


نقش های سیاسی
امروزه تقریبا همه بزرگسالان می گویند که عمده اطلاعات سیاسی خود را از رسانه های جمعی کسب می کنند. اینان به طورکلی تا حدودی در باب امور جاری بهتر از کسانی که از رسانه ها کمتر استفاده می کنند مطلع هستند این تأثیر اطلاعاتی معمولا دررسانه های چاپی قوی تر است و تنها گاهی در مورد تماشای تلویزیون صدق می کند.


رسانه های گروهی علاوه بر در اختیار گذاشتن اطلاعات دقیق و تازه درباره رویدادهای سیاسی، به طور مستقیم یا غیر مستقیم ارزشهای اساسی درباره مسایلی را که مورد توافق یک جامعه باشد، منتقل می کنند (اکبر، ۱۳۶۸ :۲۸).
 

 

 

 

 

 

 

ارسال یک پاسخ