«ممیز» راه تاریک را برای ما روشن کرد
«مرتضی ممیز نقش اساسی و فوق‌العاده‌ای در مسیری که من آغاز کردم داشت و با فعالیت‌هایش راه تاریکی را که آن موقع مشخص نبود به کجا می‌انجامد، برای بسیاری از شاگردانش روشن کرد. این روشن شدن مسیر به خیلی از ما کمک کرد.»
این جمله‌ها رامصطفی اسداللهی – نقاش، طراح گرافیک و مدرس دانشگاه – بیان کرد. او یکی از هشت هنرمندی بود که امسال در هشتمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر به‌عنوان یکی از مفاخر هنری و به پاس یک عمر فعالیت در زمینه گرافیک تجلیل شد و از وزیر ارشاد نشان «طوبای زرین» گرفت.
مصطفی اسداللهی متولد سال ۱۳۲۹ در تهران و فارغ‌التحصیل دانشکده هنرهای زیبا و دانشگاه سوربن پاریس است. عضو هیأت علمی دانشکده هنرهای زیبا، عضو انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران و رئیس هیأت مدیره انجمن طراحان گرافیک ایران در دوره‌های گذشته، از جمله سمت‌های این هنرمند به‌شمار می‌رود. اسداللهی همچنین از مؤسسان انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران بوده است.
این روزها مشغول چه فعالیت‌هایی هستید؟
در بخش آموزش، کلاس‌هایی در دانشگاه دارم و بقیه وقتم را در دفتر و استودیوی شخصی‌ام به نقاشی و کارهای گرافیکی مشغولم. اگر خداوند یاری کند در سال ۹۵ نمایشگاهی از آثار نقاشی‌ام برپا خواهم کرد.
چند سال است نمایشگاهی از آثار شما برپا نشده، درباره‌ی دلیل این تأخیر توضیح بدهید.
چهار – پنج سال است که نمایشگاهی از آثار من برپا نشده است. مشغله‌ام در بخش گرافیک زیاد است و اجازه نمی‌دهد که با فاصله‌ی کم، نمایشگاه بگذارم. با این حال، هیچ‌وقت علاقه اصلی‌ام را که نقاشی است رها نکرده و همواره به آن پرداخته‌ام. اکنون هم در این زمینه مشغول به کار هستم.
آثار نمایشگاه آینده‌تان در چه سبک و با تکنیکی است؟
تکنیک این آثار مثل نمایشگاه گذشته‌ام، بر اکریلیک روی بوم متمرکز است. موضوع آثار نیز نگاهی از دید یک طراح گرافیک به حوزه نقاشی است. در واقع، این آثار پلی بین طراحی گرافیک با فضای آزادتر نقاشی هستند. در اینجا دیگر سفارش‌دهنده‌ای نیست به‌جز فکر خودم که همین کمک می‌کند آن بخش از خلاقیت که ممکن است در گرافیک سفارشی به حد اعلای خود نرسد، در این حوزه فرصت بروز و ظهور داشته باشد.
خودتان کدام هنر را بیشتر دوست دارید؟ نقاشی یا گرافیک؟
نقاشی را به‌دلیل این‌که می‌تواند انسان را از نظر جنبه‌های مختلف خلاقیت راضی کند، بیشتر می‌پسندم و اولویتم است، اما گرافیک را به‌عنوان یک رسانه، بیشتر دوست دارم. این هنر می‌تواند در دنیای امروز که فضای مجازی هم به آن اضافه شده، با میلیون‌ها نفر در تماس باشد و فرهنگ‌ساز شود. از این نظر، مسئولیت سنگین‌تری بر دوش گرافیک است. گرافیک می‌تواند شرایطی را دست‌وپا کند که به فرهنگ بصری جامعه بیفزاید و به آن اهمیت بیشتری بدهد.
در زمینه چاپ کتاب، آیا اثری آماده‌ی انتشار دارید؟
کتابی در زمینه «گرافیک محیطی» آماده چاپ دارم که امیدوارم در نمایشگاه کتاب سال آینده عرضه شود. همچنین کتاب «مبانی طراحی پوستر» در مرحله آماده‌سازی است که سال ۹۵ منتشر خواهد شد. علاوه بر این کتاب‌ها، مجموعه آثار نقاشی، گرافیکی و گرایش‌های دیگری در طراحی گرافیک را در کتابی گردآوری خواهم کرد که امیدوارم تا نیمه سال ۹۵ آماده‌ی انتشار شود.
امسال در هشتمین جشنواره تجسمی فجر از شما به پاس یک عمر فعالیت هنری تجللی شد، اگر به عقب برگردید باز هم همین مسیر را ادامه می‌دهید؟
اگر به عقب برگردم باز هم همین مسیر را طی می‌کنم، چون برای آن، خیلی زحمت کشیدم. خیلی استقامت و مقاومت زیادی می‌خواست که در این مسیر و راه بمانم. همواره به داشتن یک کیفیت خاص معتقد بوده و هیچ‌وقت حاضر نشده‌ام کمتر از آن کیفیت، اثری ارائه کنم. گاهی حتی معتقد بودم که اگر کاری نکنم بهتر از این است که کاری ارائه کنم که جایگاه درستی نداشته باشد. به همین دلیل، از مسیری که آمده‌ام بسیار راضی هستم و فکر می‌کنم وقتم را به بطالت نگذرانده‌ام.
شما به‌واسطه تدریس در دانشگاه، با جوانان و هنرمندان نسل امروز در ارتباط هستید. کار آن‌ها در زمینه‌ی گرافیک چطور ارزیابی می‌کنید؟
جوان‌ها آینده کشور هستند. خودم شاهد هستم که در دانشگاه فعالیت خوبی دارند. جوانان تکمیل‌کننده راه کسانی هستند که در گذشته کار کرده‌اند. آینده متعلق به آن‌هاست. آنچه اکنون می‌بینیم جو زمانه و چرخه‌ای است که باید به این شکل بچرخد و مسلما نسل‌های آینده، بسیار بهتر از دوره‌های گذشته کار خواهند کرد.
گرافیک در ابتدای مسیرش در ایران، به‌واسطه حضور مرتضی ممیز و هم‌دوره‌هایش شروع درخشانی داشت. فکر می‌کنید جوانان این نسل بتوانند آن مسیر را ادامه دهند؟
معمولا وقتی به دوره بنیان‌گذاران نگاه می‌کنیم از لحاظ کیفیت، آثار درخشانی را می‌بینیم، اما فکر می‌کنم روند گرافیک رو به رشد است، ولی باید سازوکار، شرایط و بسترهایی فراهم شود که بیشتر روی کیفیت کارها دقت شود. ما در زمانه سخت‌تری از نظر رقابت قرار داریم، چون در دوران گذشته، تعداد نفرات فعال در این عرصه انگشت‌شمار بودند، اما اکنون به‌لحاظ وسعت فضاهای چاپی، مجازی و محیطی مسلما دقت بیشتری لازم است تا بتوانیم روند رو به رشدی داشته باشیم. با این حال، فکر می‌کنم گرافیک ایران در آینده، دوران درخشانی خواهد داشت.
چه کسی بر شخص شما و مسیر حرفه‌ای‌تان تأثیرگذار بوده است؟
در صدر همه آن‌ها، استاد مرتضی ممیز است؛ او نقش اساسی و فوق‌العاده‌ای در مسیری که من آغاز کردم داشت و با فعالیت‌هایش راه تاریکی را که آن موقع مشخص نبود به کجا می‌انجامد، برای بسیاری از شاگردانش روشن کرد. این روشن شدن مسیر به خیلی از ما کمک کرد. همیشه باید به یادش بود و مبانی ممیز را درک کرد. حالا که از دوران او خیلی دور می‌شویم، توجه به اصول و مبانی او می‌تواند الگو و درس مناسبی باشد که هنرمندان جوان بتوانند مسیر را به‌درستی مشخص و طی کنند.
عضویت در خبرنامه