تایپوگرافی، نه نقاشی خط/ نقاشی خط در اصل معنایی ندارد / علی رنجبریان
علی رنجبریان از هنرمندان فعال در زمینه تایپوگرافی و خوشنویسی است که اخیرا نمایشگاهی از آثار خود را با عنوان “آثار تایپوگرافی” برگزار نموده است که تا ۵ اسفندماه در نگارخانه شیث بر قرار خواهد بود. متنی که در ادامه خواهید خواند مصاحبه ی او با باشگاه خبرنگاران جوان پیرامون دلیل انتخاب اسم نمایشگاه، آثار نمایشگاه و برخی تفاوت ها میان تایپوگرافی و نقاشیخط است. این موضوع همواره میان فعالان گرافیک و خوشنویسی محل اختلاف نظر و تعدد آراء بوده است. نظرات علی رنجبریان نیز در این زمینه با توجه به مطالعات، تجربیات و سلایق شخصی وی شکل گرفته و ارائه نظر قطعی درباره این موضوع نیازمند تحقیقات جامع تر است.
علی رنجبریان – تایپوگرافی شیوه‌ای است که در روند ۶۰ ساله هنر ایران اجرا می‌شده و با اسم نقاشی خط شناخته شده است اما در خصوص این عنوان باید گفت که نقاشی خط در اصل معنایی ندارد چرا که نه معادل واژه تایپوگرافی است و نه رساننده مفهوم چنین آثاری است.
من نیز بعد از مطالعات و تحقیقاتی که در این زمینه انجام دادم بر اساس کتاب‌هایی چون خلاقیت در تایپوگرافی و آثار و گفته های فرشید مثقالی و اساتید دیگر در این عرصه تصمیم گرفتم عنوان نمایشگاه خود را تایپوگرافی بگذارم.
بعد از انتخاب این عنوان عده‌ای مخالف و گروهی موافق بودند، به عنوان مثال گرافیست‌ها حمایت کردند اما برخی خوشنویس‌ها بعد از دیدن کارها گفتند که این آثار نقاشی خط هستند و عنوان انتخاب شده برای نمایشگاه مناسب نیست.
معنی لغوی تایپوگرافی طراحی با حروف است و من نیز در این مجموعه با استفاده از حروف خط نستعلیق از این تکنیک بهره گرفته‌ام و تابلوهایی که ابعاد بیشتر آن‌ها بزرگ است را طراحی کرده‌ام؛ همچنین از متریالی چون رنگ روغن ، اکرلیک و رنگ تینری نیز در آثار استفاده شده است.
کار تایپوگرافی شاخه‌ای از گرافیک است و قاعدتأ از برخی از برنامه های موجود در این حوزه بهره می‌برد؛ علاوه بر این در این قسمت بحث کار مدرن است و برای کار مدرن باید از چنین برنامه هایی استفاده کرد. من نیز از ابزاری مثل کامپیوتر استفاده کردم ولی تمام بحث نظری و طراحی آثار در ذهنم انجام شده بود و تنها در بخش های کمی از این ابزارها برای برخی از مواردی که مجبور بودیم حروف را ببریم استفاده کردم.
امروزه این روش که اثری مثل عکس را چاپ و بعد با استفاده از آموزه های خود روی آن کار کنیم رواج پیدا کرده است که این آثار از نظر من ماندگار نمی شوند و شاید تنها در برهه ای از زمان دیده شود اما بعد از مدتی فراموش می شوند. همچنین مثل شعر که به عنوان مثال در حوزه شعر نو نیما به علت انسجام در اشعارش پدر آن معرفی شده و خیلی ها هنوز که هنوز است از طرفداران او هستند، در حوزه هنر نیز هنرمند باید با حفظ انسجام در آثار خود این ماندگاری را رقم بزند.
من علاقه خاصی به خط نستعلیق دارم و همیشه سعی می کنم از آن در کارهایم استفاده کنم تا آثار به گونه‌ای یک ریشه در گذشته‌ها داشته باشند، چون در غیر این صوت مثل یک حباب هستند که هر آن امکان از بین رفتن آن وجود دارد، همچنین سعی کردم از متن نیز دوری کنم و به سراغ حروف رفتم که هر کدام حالت خاص خود را دارند، مثل “ع” که یکی از زیباترین حروف است و در این نمایشگاه نیز به وفور به چشم می خورد.
به طور کلی تلاش من بر این بود که خط نستعلیق را به مخاطب برسانم و بگویم که می شود چنین هنر کهنی در کنار هنر روز و مدرن قرار بگیرد و درباره تایپوگرافی نیز باید یادآور شوم که جایگاه این هنر در چاپ نشریات است به همین جهت تایپوگرافی با معنی در ارتباط است ولی کار با حروف نیز در این عرصه تایپوگرافی است چرا که فرشید مثقالی می گوید که اگر کسی با استفاده از فرم و حروف بتواند فرم جدیدی را ارائه دهد، بازهم تایپوگرافی انجام داده هر چند که آن اثر معنی نداشته باشد ولی قسمتی از این هنر را شامل می شود.
عضویت در خبرنامه