Take a fresh look at your lifestyle.

مثلث سفر های درون شهری آنلاین / بیشترین چگالی مزیت رقابتی در کدامین ضلع است

مدل کسب و کار سفرهای های درون شهری آنلاین هم اکنون نیاز مبرم به تعریف مزیت رقابتی و جایگاه سازی در ذهن مخاطب دارد. اوبر(Uber) مادر پلتفرم سفر های درون شهری آنلاین است که ایده و مکانیسم آن را دیگران به رایگان در اختیار گرفته اند!

امروزه در سراسر دنیا می توانیم شاهد رقابتی سخت میان بازیگران آن باشیم و هر ساله آمار حاکی از رشد کمی و کیفی رقابت در این حوزه بوده و خیلی زودتر از آنکه تصور می شد این صنعت تازه متولد شده و نو پا به دوران بلوغ خود رسیده است و در حال حاضر بیشترین چالش برای سرمایه گذاران و بازیگرانش، تعیین مزیت رقابتی کمی پایدار برای این کودک بالغ است.

کودک بالغ:

قدردانی ما از رهبران نوآور برای استارتاپ های پیشرو کمی باید منصفانه تر باشد. احترام و شناختی که ما نسبت به استیوجابز داریم برای آن است که با نوآوری و طرز فکر متمایزش، دنیا را برای ما به جای راحت تری تبدیل کرده است، ولی اکثر خلاقیت و نوآوری اش در قالب پتنت هایی است که کسی نمی تواند به راحتی آن را کپی کند و اگر این اتفاق روی دهد احتمالا تاوان سختی می دهد و حتی جایگاهش خدشه دار می شود.

حتی اگر غولی مانند سامسونگ بخواهد از نوآوری اش بدون اجازه اپل استفاده کند دچار تحمل هزینه ها و مجازات سنگینی می شود.

ولی در خصوص اکوسیستم استارتاپی، مدل کسب وکار و ایده به راحتی قابلیت ثبت ندارد و وقتی کارآفرینانی آن را خلق و ایجاد می کنند، بعد از مدت زمان کوتاهی سایرین با کپی کردن آن و حتی با سرمایه های عظیم تری اقدام به رقابت و ورود به بازار می کنند و در خیلی از مکان ها نه تنها عرصه را به پیشروی آن حوزه جدید که خالقش بوده است تنگ می کنند بلکه هیچ ملکی برای آن باقی نمی گذارند.

متاسفانه میزان شناخت و احترام عموم مردم نسبت به کارآفرینان برخی از حوزه ها که خالق مدل جدیدی از کسب و کار بوده اند، کمی منصفانه نیست، در حالی که نقش بسزایی در سهولت زندگی مردم داشته است.

کودک بالغ اصطلاحی است که برای استارتاپ ها گذاشته ام که در مطالب بعدی در خصوص آن خواهم گفت ولی دو نکته اساسی آن به شرح زیر است:

«استارتاپ های آنلاین خیلی سریع به دوران بلوغ خود می رسند و این بدان معنی است که سرمایه گذاران خطر پذیر(Venture Capital)  در کمترین زمان خود را در میان رقابت سختی خواهند دید و استارتاپ پیشرو در این بازی باید از انعطاف پذیری بالایی در اتخاذ تصمیمات خود برخوردار باشد.»

«یکی دیگر از عوارض کودک بالغ، نبود موانع ورود آنچنانی در استارتاپ های آنلاین است که منجر می شود در کمترین زمان سایر سرمایه گذاران خطر پذیر به حوزه های موفقی که استارتاپ نخستین توانسته است در آن سلطه پیدا کند، وارد شوند و رقابت را سخت کنند.»

برای همین اکثر استارتاپ ها هنوز شیرینی دوران کودکی شان را درک نکرده اند، خود را در مواجهه با چالش های دوران بلوغی می بینند که احتمالا خیلی فرصت مهیا شدن و پختگی برای آن را نداشته اند.

با مقدمه ای که تاکنون گفته شد به اینجا می رسیم که نیاز به مزیت رقابتی در حوزه سفرهای درون شهری آنلاین به شدت احساس می شود تا بتوان با آن به جایگاه سازی رسید.

در واقع در میزان رقابت بالا در یک صنعت نیاز اصلی جایگاه سازی در ذهن مخاطب است(Positioning) که می دانیم تا مزیت رقابتی ایجاد نشود، رسیدن به جایگاه مناسب و پایدار دشوار است.

چگالی مزیت رقابتی

زمانی این اصطلاح را مطرح کردم که بحث و سردرگمی در میان مدیران کسب و کار ها در خصوص اینکه در خیلی از زمینه ها دارای مزیت رقابتی هستند بسیار چالشی شده بود و تمرکز خود را برای رسیدن به مزیت رقابتی پایدار و از طرفی نادیده گرفتن سایر ابعاد مهم کسب وکارشان از دست داده بودند.

چگالی مزیت رقابتی به این اشاره دارد که شما می توانید شاهد مزیت رقابتی در همه ابعاد یک کسب و کار باشید، ولی باید بیشتر بتوانید آن را در یک حوزه متمرکز کنید تا به اصطلاح در آن حیطه از تجمع و چگالی بالاتری از مزیت رقابتی برخوردار شوید و در آن صورت می توانید با استفاده از این چگالی به جایگاه سازی برند نائل شوید.

جایگاه سازی برند تا حدود بسیار زیادی از آن جایی می آید که بیشترین چگالی مزیت رقابتی در آن وجود دارد.

مثلث کسب و کار سفرهای درون شهری آنلاین

این مثلث از بیرون این صنعت قابل رویت است و از منظر شخص سومی است که در حال مشاهده این بازار است و سه رکن اصلی در آن تعریف می شود. 
مخاطبان:

به مشتریان بالقوه و موجودی اشاره می کند که می توانند به هر نحوی از این سیستم استفاده کنند و رقابت اصلی برای جذب آنان است و نهایت هدف تمامی سیاست های برندینگ و تعریف مزیت رقابتی برای جایگاه سازی روی مخاطب است.
مخاطب ذائقه خودش را دارد و تنها می توان آن ذائقه را تشخیص داد و مزیت رقابتی را روی آن تعریف کرد.

 باید با درک صحیحی از حوزه های مختلف مانند جامعه شناسی و سایر مسائل فردی و اجتماعی به دغدغه های مخاطب پی برد و براساس آن شاید بتوان مزیت رقابتی را خلق و ایجاد کرد و بعد حتی آن را در بوق وکرنا کرد.

ولی مطمئنا به بهانه پیشرو بودن در بازار یا در اختیار داشتن تکنولوژی بالاتری، نمی توان از این موضوع غافل شد.

برند ها:

اشاره به تمامی بازیگران و رقبای موجود در این بازار می نماید که در صورت وجود مزیت رقابتی منطبق با نیاز مشتری و نه صرفا هر مزیت رقابتی امکان پیدا کردن جایگاه خود را در ذهن مشتری دارد.

همان طور که اشاره شد این مثلث از نگاه فرد بیرونی در بازار تعریف شده است.

راننده مهم تر از آنچه تصور می شد!

راننده مهم تر از آنچه تصور می کند از ارکان اصلی این مدل از کسب و کار است زیرا مزیت رقابتی البته از نوع پایدار آن از سبک زندگی رانندگانی نشأت می گیرد که شکل دهنده پلتفرم های به ظاهر آنلاین این صنعت هستند!

به دو مثال بابت تعریف مزیت رقابتی و در نتیجه ایجاد جایگاه برند در ذهن مخاطب اشاره می کنیم که همگی از هویت راننده نشأت می گیرند.

امنیت سفر:

یکی از مشخصات کیفی یک سفر درون شهری امنیت آن است که زمانی یک مسافر تنها سوار ماشین مورد نظر می شود تا لحظه انتهای سفر از نظر روانی لذت خود را از امنینت سفر ببرد و حتی اطرافیان مسافر نیز از این لذت و آرامش برخوردار باشند.

به عنوان مثال شوهر یک خانم یا پدر یک دختر زمانی که همسر یا دخترش در حال سفر شهری در هر ساعت از شبانه روز است می تواند به علت مطمئن بودن به امنیت بالای آن برند که از نوع رانندگانش نشأت می گیرد با خیال آسوده به روزمرگی خود بپردازد.

وقتی رسیدی خبر بده! 

این جمله زمانی بین مسافر و نزدیکان وی رد وبدل می شود که احساس نگرانی از امنیت سفر در ذهن همراهان مسافر وجود داشته باشد، هر چند ناچیز!

حال اگر رانندگان یک پلتفرم آنلاین سفرهای شهری از رانندگان ماشین های زرد باشند باید دید که چطور صاحبان برند از این موقعیت بهره برداری لازم را برای تعریف مزیت رقابتی و در نهایت جایگاه سازی برند انجام می دهند.

اتیکت و پرستیژ

اتیکت و پرستیژ رانندگان نیز می تواند یکی از مزیت های رقابتی پایدار باشد که منجر به جایگاه سازی برند شود و خود سفر شهری که با اتیکت بالایی همراه باشد می تواند برای مسافران ارزش بالای داشته باشد و حتی بخشی از سبک زندگی خود را از انتخاب سفرشان با اپلیکیشن محبوب شان تعریف کنند.

نکته حائز اهمیتی در خصوص جایگاه سازی برند برای مدیران بازاریابی وجود دارد؛ چند برند می توانند هر یک دارای مزیت رقابتی تقریبا یکسانی باشند ولی هر پوزیشن و جایگاه تنها به یک برند تعلق می گیرد.

اگر در ذهن مردم جایگاه برندی بدین گونه تعریف شد که سفر با آن دارای امنیت بالاتری است تا زمانی که جایگاهش در ذهن مخاطب تغییر پیدا نکرده باشد، برند دیگری نمی تواند آن جایگاه را همزمان اشغال کند و این برای سایر مصادیق مانند اتیکت و پرستیژ رانندگان و سایر موارد مصداق دارد.

به نظر می رسد آشنه پاشیل صنعت سفرهای آنلاین شهری نیز خود رانندگان است.

از منظر اپلیکشن نمی توان به مزیت رقابتی پایداری دلخوش بود زیرا بر اثر مرور زمان تمامی اپلیکیشن ها به تکامل قابل قبولی خواهند رسید.

از نظر در دسترس بودن و تعداد رانندگان نیز با ورود سرمایه و ارائه پیشنهاد های جذاب تر به رانندگان می توان شاهد تغییراتی در جایگاه رقبا در این خصوص بود.

از نظر قیمت سفر نیز به نظر می رسد نه تنها اتخاذ این استراتژی برای بلند مدت مناسب نیست بلکه زیانبار نیز بوده و منجر به ایجاد جنگ قیمتی می شود که در نهایت طبق تئوری بازی ها برنده ای وجود ندارد. و اصولا جایگاه برندی که در زمینه سرویس فعالیت می کند اگر روی پایین ترین قیمت ها شکل گیرد احتمالا مانند خانه روی آب است.

به نظر نمی رسد تنها پیشرو بودن در این بازار بتواند ضامن حفظ جایگاه برتر در میان رقبا باشد و کافی است با اتفاقاتی که در دنیای واقعی می افتد، شاهد ایجاد نگرانی هایی برای مخاطب و مشتریان باشیم. آن وقت به یک باره تمام عمارت فرومی ریزد.

در واقع این مدل از کسب و کار های تلفیقی از المان های آنلاین و آفلاین از سخت ترین و حساس ترین مدل های موجود است که از نرخ رشد و ریزش همزمان بالایی برخوردارند و چون غالبا المان های کسب و کار سنتی در آنها قابل کنترل شدید نیست مانند خود رانندگان، زمانی که در این ناحیه آسیبی به سیستم وارد شود می تواند به کل سیستم و هویت برند صدمات جبران ناپذیری وارد کند.

ارتباط با نویسنده: abrishami@live.com

نظرات بسته شده است.